Mirastan feragat, Medeni Kanunun 528.maddesine göre bir mirasçının miras bırakanla(muris) yaptığı bir sözleşme ile yasal mirasından kendi istek ve iradesiyle vazgeçmesidir. Feragat eden mirasçı artık mirasçılık sıfatını kaybeder! Mirastan feragat sözleşmesi, miras hakkından vazgeçen saklı paylı mirasçı açısından ölüme bağlı bir tasarruf değildir, sağlar arası bir işlemdir; buna karşılık, miras bırakan açısından bir ölüme bağlı tasarruf sayılmaktadır.
Mirastan feragat, bir miras sözleşmesi olduğu için, sözleşmeye yapan tarafların ayırt etme gücüne sahip, ergin olması ve kısıtlı olmaması gerekir. Noterde resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmelidir. Bu şekil şartına uyulmadan yapılan mirastan feragat sözleşmeleri geçersiz olacaktır!
Mirastan feragat ile mirasın reddi kurumları bakıldığında bir birine benzer gözükse de aslında tamamen farklıdır. Aradaki farka değinmek gerekirse, öncelikle mirası ret murisin ölümünden sonra belli bir süre içerisinde yapılırken feragat ise muris hala hayattayken yapılır. Mirası ret mirasçının tek taraflı irade beyanıyla oluyorken mirastan feragat sözleşme şeklinde gerçekleşir. Mirası ret altsoyu etkilemez ve miras mirasçı ölmüşçesine altsoya geçer. Az sonra bahsedeceğimiz ivazlı mirastan feragat durumunda ise feragatten altsoyda etkilenir.
Feragati ivazlı ve ivazsız olarak ikiye ayırabiliriz;
- İvazlı Feragat; Mirasçıya bir karşılık sağlayacak şekilde yapılan mirastan feragat sözleşmesinden, sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, mirasçının altsoyu da etkilenir. İvazlı feragat halinde, miras açıldığında tereke borçları karşılamıyorsa ve mirasçılar da borçları ödemiyorsa, miras bırakanın ölümünden önceki 5 yıl içinde muristen aldıkları karşılıktan mirasın açılması sırasındaki zenginleşme oranında sorumlu olur. Bu sorumluluk ikinci dereceden sınırlı bir sorumluluktur.
- İvazsız Feragat; Taraflar arasında yapılan feragat sözleşmesi sonucunda mirasçı herhangi bir karşılık almadıysa bu durumda ivazsız feragat söz konusu olacaktır. İvazsız feragat edenin tereke alacaklılarına karşı sorumluluğu yoktur.
İvazlı ve ivazsız feragat arasındaki en önemli ayrımlardan birisi sonucu açısındandır. Aksi sözleşmede kararlaştırılmadığı sürece; ivazlı feragatte altsoy da feragat eden gibi miras dışı kalır, ivazsız feragatte ise feragat edenin altsoyu bundan etkilenmez.
Mirastan feragât sözleşmesi “belli bir kişinin lehine” yapılabilir. Bu kişinin mirasçı olmasına engel bir sebep ortaya çıkarsa (mirastan çıkarma, yoksunluk, ret veya muristen önce ölme gibi), feragat hükümsüz olacaktır. Feragat sözleşmesinde açıkça kimin lehine yapıldığı belirtilmezse, söz konusu hüküm geçersiz olacaktır.
Feragat sözleşmelerinde, feragat edenin aldığı ivazla yasal mirasçıların saklı payları ihlal edilmişse, bu kişilerin tenkis talebi hakkı vardır. Bu durumda mirastan feragat edenin sadece saklı payını aşan miktar tenkise tabi olur. Saklı paylı mirasçılar feragat edenden ancak saklı payını aşan miktarın geri verilmesini talep edebilirler. Saklı paylı mirasçıların bu taleplerine karşı feragat eden isterse tenkise tabi değeri verir, isterse feragat sözleşmesinden dönerek almış olduklarının tamamını terekeye geri verir ve mirastan feragat etmemiş gibi paylaşıma katılmayı isteyebilir.
Feragat eden saklı paylı mirasçıların tenkis talebi haricinde, sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmesi gereken borcun muris tarafından yerine getirilmemesi ve güvenceye bağlanmaması halinde de Borçlar Kanunu hükümleri gereğince sözleşmeden dönebilir.
Muris bakımından ise feragat edenin sözleşmenin kurulmasından sonra mirastan çıkarma sebebi oluşturan bir davranışta bulunması halinde sözleşmeden dönebilir ya da sözleşmede açıkça murise dönme hakkı tanınmış olabilir.
Murisin ehliyetsizliği, şekil şartlarına uyulmaması, irade sakatlıkları ve hukuka ve ahlaka aykırılık hallerinde feragat sözleşmesinin iptal edilmesinde hukuki menfaati olan mirasçı veya vasiyet alacaklıları tarafından iptal davası açılabilir. Murisin ölümünden sonra iptal sebebinin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde iptal davası açılmalıdır. Ancak murisin yanıldığını, aldatıldığını öğrendiği, korkutmanın etkisinin geçtiği tarihten itibaren 1 yıl geçince tasarruf iptal edilmezse artık sözleşme geçerlilik kazanacaktır.
Yapılacak her sözleşmede olduğu gibi mirastan feragât sözleşmelerinin de kurulması, hükümlerin yerine getirilmesi, sözleşmeden doğan hakların elde edilmesi aşamalarında konusunda uzman bir avukattan yardım alınmasında fayda vardır. Tüm yardım ve bilgi talepleriniz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
