Tenfiz davası ve tanıma davası, yabancı bir ülkede verilmiş olan bir kararın Türkiye’de geçerli olabilmesi amacıyla açılan dava türüdür. Bu davayı açmadan yabancı ülke mahkemesinden verilen kararın Türkiye’de bir geçerliliği olmamaktadır. Maddi ve şekli anlamda kesin hüküm teşkil eden yabancı mahkeme kararları için tanıma veyahut tenfiz yapılabilir.
Tanıma, yabancı bir mahkeme kararının kesin hüküm niteliğinin ülkemizde geçerli olması, sağlanması demektir. Tanıma davası, yabancı mahkeme kararının Türkiye hukukunda geçerli olduğunu tespit eder. Ancak, tanıma kararının verilmesi, yabancı mahkeme kararının icra edilebilirliğini sağlamaz.
Tenfiz, yabancı bir mahkeme kararının icra edilebilirliğinin sağlanması demektir. Tenfiz davası, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilir olduğunu tespit eder. Tenfiz kararının verilmesi, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icrasını sağlar.
TANIMA DAVASI VE TENFİZ DAVASI ŞARTLARI
Tanıma ve tenfiz davasının açılabilmesi için, yabancı mahkeme kararının aşağıdaki şartları taşıması gerekir:
- Maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmesi: Yabancı mahkeme kararının, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini kesin olarak belirlemesi gerekir. Bu şart, yabancı mahkeme kararının, Türk mahkemelerinin vereceği bir kararla aynı şekilde kesin hüküm teşkil etmesi anlamına gelir.
- Şekil anlamında kesin hüküm teşkil etmesi: Yabancı mahkeme kararının, Türk mahkemelerinin vereceği bir kararla aynı şekilde kesin hüküm teşkil etmesi gerekir. Bu şart, yabancı mahkeme kararının, Türk mahkemelerinin vereceği bir kararla aynı şekilde usulüne uygun olarak verilmiş olması anlamına gelir.
- Türkiye’de tanınması ve tenfiz edilmesinin Türkiye Cumhuriyeti’nin hukuk düzenine aykırı olmaması: Yabancı mahkeme kararının, Türk hukuk düzenine aykırı olmaması gerekir. Bu şart, yabancı mahkeme kararının, Türk hukukunun temel ilkelerine ve ahlak kurallarına aykırı olmaması anlamına gelir.
Bu şartlardan birinin bulunmaması halinde, tanıma/tenfiz davası reddedilir.
TANIMA DAVASI VE TENFİZ DAVASININ ÖNEMİ
Bu davalar, yabancı ülkelerde verilmiş kararların Türkiye’de de geçerli olmasını sağlar. Bu sayede, kişilerin hak ve yükümlülükleri konusundaki belirsizlikler ortadan kalkar.
Tanıma ve tenfiz davaları, özellikle boşanma davalarında önem taşımaktadır. Yurtdışında boşanan kişilerin, Türkiye’de de boşanmış sayılabilmeleri için tanıma ve tenfiz davası açmaları gerekir.
Tanıma ve tenfiz davaları, aynı zamanda, miras, evlilik, boşanma, çocuk teslimi, mal paylaşımı gibi çeşitli konularda da önemli sonuçlar doğurabilir.
