Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrının Açıklanması Suçu

TCK Madde 239

(1) Sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olduğu ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişi, şikayet üzerine, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu bilgi veya belgelerin, hukuka aykırı yolla elde eden kişiler tarafından yetkisiz kişilere verilmesi veya ifşa edilmesi halinde de bu fıkraya göre cezaya hükmolunur.

(2) Birinci fıkra hükümleri, fenni keşif ve buluşları veya sınai uygulamaya ilişkin bilgiler hakkında da uygulanır.

(3) Bu sırlar, Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. Bu halde şikayet koşulu aranmaz.

(4) Cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

İlgili suç Türk Ceza Kanunu’nun Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Buna göre Sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olduğu ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişi bu suç kapsamında cezalandırılmaktadır.

Maddenin birinci fıkrasında ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin yetkisiz kişilere veril­mesi veya ifşa edilmesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bir bilgi veya belgenin bu nitelikte olup olmadığı, ilgili kanunda belirlenen bu hususa ilişkin ölçüt­ler göz önünde bulundurularak hâkim tarafından belirlenir.

Maddenin ikinci fıkrasında, fennî keşif ve buluşlar ile sınaî uygula­maya ilişkin bilgiler koruma altına alınmıştır. Genel anlamda fennî veya sınaî sır, sanayicinin işletmesinin yararı gereği gizli tutmak istediği husus­lardır.

Üçüncü fıkrada, sırrın Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya me­murlarına açıklanması hâlinde daha ağır ceza öngörülmüştür.

Maddenin dördüncü fıkrasında, bir kimsenin cebir veya tehditle bu madde kapsamına giren bir sırrı açıklamaya mecbur edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır.

TİCARİ SIR NEDİR?

Ticari sır, Bir ticarî işletme veya şirketin faaliyet alanı ile ilgili yalnızca belirli sayıdaki mensupları ve diğer görevlileri tarafından bilinen, elde edilebilen, özellikle rakipleri tarafından öğrenilmesi halinde zarar görme ihtimali bulunan ve üçüncü kişilere ve kamuya açıklanmaması gereken, işletme ve şirketin ekonomik hayattaki başarı ve verimliliği için büyük önemi bulunan; iç kuruluş yapısı ve organizasyonu, malî, iktisadî, kredi ve nakit durumu, araştırma ve geliştirme çalışmaları, faaliyet stratejisi, hammadde kaynakları, imalatının teknik özellikleri, fiyatlandırma politikaları, pazarlama taktikleri ve masrafları, pazar payları, toptancı ve perakendeci müşteri potansiyeli ve ağları, izne tâbi veya tâbi olmayan sözleşme bağlantılarına ilişkin veya bu gibi bilgi ve belgeleri ifade etmektedir.

BANKACILIK SIRRI NEDİR?

Bankacılık sırrı, Bankanın yönetim ve denetim organlarının üyeleri, mensupları ve diğer görevlileri tarafından bilinen malî, iktisadî, kredi ve nakit durumu ile ilgili bilgilerle, bankanın müşteri potansiyeli, kredi verme, mevduat toplama, yönetim esasları, diğer bankacılık hizmet ve faaliyetleri, risk pozisyonlarına ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri ifade etmektedir.

MÜŞTERİ SIRRI NEDİR?

Müşteri sırrı ise, Ticarî işletme ve şirketlerin, bankaların, sigorta şirketlerinin, sermaye piyasasında ve malî piyasalarda faaliyet gösteren aracı kurumların, kendi faaliyet alanlarıyla ilgili olarak müşteriyle ilişkilerinde, müşterinin şahsî, iktisadî, malî, nakit ve kredi durumuna ilişkin doğrudan veya dolayısıyla edindikleri tüm bilgi ve belgeleri ifade etmektedir.

ADLİ PARA CEZASINA ÇEVRİLEBİLİR Mİ?

Adli para cezası da hapis cezası gibi bir yaptırım türüdür. Hapis cezasıyla birlikte veya tek başına hükmedilebilir. Süresi 1 yıl veya daha az süreli hapis cezalarında hakim cezayı adli para cezasına çevirebilmektedir. Ancak Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu adli para cezasına çevrilemez. Zira kanun koyucu hem hapis cezasını hem adli para cezasını suçun yaptırımı olarak düzenlemiştir.

HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI MÜMKÜN MÜ?

Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Hükmün açılanmasının geri bırakılmasıyla birlikte sanık hakkında hükmonulan ceza belirli bir denetim süresi içerisinde hüküm doğurmaz. Denetim süresinin şartlara uygun geçirilmesi ile birlikte hüküm okunmaz, davanın düşmesine karar verilir.

Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (4. Fıkra hariç) verilebilmesi mümkündür.

ERTELEME MÜMKÜN MÜ?

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır.

Erteleme ile birlikte cezanın infazı cezaevinde gerçekleşmez. Belirli bir denetim süresi uygulanır. Sürenin şartlara uygun geçirilmesiyle ceza infaz edilmiş sayılır. Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması suçunda da hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olursa cezanın ertelenmesi kararının verilmesi mümkündür. (4. Fıkra hariç)

ŞİKâYETE TABİ MİDİR?

Kanun metninden anlaşılacağı üzere Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması suçunun temel hali şikayete tabi suçlardandır. Bu nedenle re’sen soruşturulmaz. Şikayetten vazgeçme ise davanın düşmesi sonucunu doğurur. Şikayet, fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde ve her halükarda dava zamanaşımına (8 yıl) süresince kullanılabilir.

Maddenin üçüncü fıkrasına göre Bu sırlar, Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. Bu halde şikayet koşulu aranmayacaktır. Ayrıca dördüncü fıkraya göre cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Şikayet şartı aranmaz.

YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2016/1992 K. 2019/3829 T. 3.4.2019

“…Suç tarihinde katılan şirkette çalışan sanığın şirkete ait ticari sır niteliğindeki bilgileri aynı sektörde faaliyet gösteren … isimli firma yetkililerine vererek bu şirkette çalışmaya başladığının kabulüyle hakkında mahkumiyet hükmü kurulmuş ise de; sanığın tüm aşamalardaki savunmalarında üzerine atılı suçlamayı kabul etmediği, aynı suçtan yargılanarak haklarında beraat kararı verilen sanıklar … ve …’ın savunmalarında katılan firmadan bir kısım bilgileri flash belleğe aldıklarını, … isimli şirket yetkilileri ile görüştüklerini ancak herhangi bir bilgi vermediklerini ifade ettikleri, tanık olarak beyanına başvurulan ve bir dönem katılan şirketin vekilliğini yapan …’in de ifadesinde şirkette ticari sır niteliğindeki belge ya da dökümanların korunması için bir tedbir olmadığını ve bu bilgilerin tüm bilgisayarlarda kayıtlı olduğunu, bilgisayarların kullanımının da çalıştıkları bölüme göre herkese açık olduğunu belirttiği, bu itibarla maddi gerçeğin hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya çıkarılması açısından, sanığın sıfat ve görevi gereği katılan şirkette ticari sır kapsamındaki ne tür bilgilere sahip olduğu, … isimli şirkette çalışıp çalışmadığı, çalışmış ise hangi tarihlerde çalıştığının tespit edilmesi, anılan şirket yetkililerinin tanık sıfatıyla özellikle temyiz dışı sanıklar … ve …’in ifadeleri doğrultusunda beyanlarına başvurulması, keza mahkemece aldırılan bilirkişi raporunda katılan şirkete ait hangi nitelikteki bilgilerin ticari sır kapsamında değerlendirildiğinin somut verilerle gösterilmediği ve hangi bilgilerin paylaşıldığı hususunda da bir açıklık bulunmadığı nazara alınarak, konusunda uzman 3 kişilik bilirkişi heyetinden bu konularda tekrar rapor alınması ve 5237 Sayılı TCK’nın 239. maddesinde düzenlenen ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçunun oluşabilmesi için “yetkisiz kişilere verme” ya da “ifşa etme” şeklindeki seçimlik hareketlerden birinin gerçekleştirilmesi gerektiği de gözetilerek sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken, eksik araştırma ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır…”

YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2012/13052 K. 2013/404 T. 17.1.2013

“…Ticari Sır, Bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçunda; Cumhuriyet Savcısının soruşturma yapmak zorunda olduğu, bu bağlamda şikayetçi tarafın iddialarının dayanağı olan mail adresiyle mailin gönderildiği ip adresinin, yine mailin kaynağının ilgili yerlerden sorulup, şüpheliyle ilgisinin tespiti açısından bilirkişi incelemesi de dahil olmak üzere gerekli araştırma yapılarak sonucuna göre hareket edilmesi gerekirken, müştekinin yaptığı şikayet üzerine şüphelinin ifadesinin alınması dışında araştırma yapılmaması hukuka aykırıdır…”

YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2013/11125 K. 2015/14700 T. 1.10.2015

“…Suç tarihlerinde, katılan K. Şeker San. ve Tic. A.Ş. bünyesinde pazarlama şefi olarak çalışmakta olan sanığın, görevi gereği vakıf olduğu bilgileri rakip firma görevlisine elektronik posta ile göndermek suretiyle ticari sır niteliğindeki bilgileri açıklama suçunu işlediği iddiasıyla cezalandırılması talebiyle açılan kamu davasında; sanık ve müdafiin, gönderilen bilgilerin piyasaya bildirilmesiyle ilgili amirlerin talimatlarının olduğunu, telefon ile arayan kişilere dahi bu bilgilerin verildiğini, ticari sır niteliğinde olmadığını beyan ederek atılı suçlamayı kabul etmedikleri, katılan tarafın ise söz konusu bilgilerin ticari sır niteliğinde olduğunu beyan ettikleri, dosya arasında mevcut elektronik posta içeriklerinin teknik bilgi ve tecrübeyi gerektiren konulara ilişkin olduğu nazara alınarak; ilgili şirketten sanığın suç tarihindeki görevinin ne olduğu, gönderilen bilgilerin piyasaya bildirilmesi hususunda amirlerin talimatının bulunup bulunmadığı hususlarının sorulması, elektronik posta içeriklerinde yer alan bilgilerin ticari sır niteliğinde olup olmadığı hususlarında ticaret hukuku alanında uzman bilirkişiden rapor alınması sonrasında, hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde hüküm kurulması…”

YARGITAY 5. CEZA DAİRESİ E. 2013/4869 K. 2014/10008 T. 22.10.2014

“…Sanığın görev yaptığı E.. G.. Anonim Şirketinde görevi kapsamında yapılan ihalelerde teklif edilen fiyat bilgilerini diğer firma sahipleriyle paylaştığı iddia edilen olayda: ilgili firmadan sanığın hangi tarihler arasında görev yaptığının görev ve yetkisinin ne olduğunun, bu kapsamda firma tarafından yapılacak alımlarda teklifleri öğrenme ve inceleme yetkisinin bulunup bulunmadığının, anılan firmanın h.. a.. A.Ş. Olup olmadığı, h.. a.. A.Ş. ise tarihinin sorulmasından; ayrıca firma sahibi tanıklara ve katılan şirket yetkililerine sanığın hangi alımlara ait bilgileri paylaştığı açıklattırıldıktan sonra bu alımlara ilişkin evrakların katılan şirketten temin edilerek iddia edildiği gibi tanıklara ait şirketin fiyat teklifleri ile diğer firmaların fiyat teklifleri arasında önemli sayılabilecek fiyat farkları olup olmadığı ve iddia konusu olay ile ilgili sanığın şikayetçi olduğu anlaşılan Kütahya Cumhuriyet Başsavcılığının 2009/10061 soruşturma nolu dosyasının onaylı bir örneğinin getirtilip incelendikten sonra sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken eksik soruşturma sonucunda yazılı şekilde sanığın mahkumiyetine karar verilmesi…”

# Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrının Açıklanması Suçu Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrının Açıklanması Suçu