7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 01.01.2018 tarihi itibariyle yürürlüğe giren “dava şartı olarak arabuluculuk” hükümleri kapsamında, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade davalarının açılmasından önce arabuluculuk müessesesine başvurulması artık zorunludur. Bu zorunluluğun yerine getirilmeden dava açılması durumunda dava karşı tarafa tebliğ edilmeden ve esasa girilmeden usulden reddedilecektir.
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi veya manevi tazminat davaları ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları, hizmet tespiti ve yaşlılık aylığına hak kazanıldığının tespiti gibi SGK uyuşmazlıklarında arabuluculuğa başvuru zorunlu tutulmamış isteğe bağlı bırakılmıştır.
İş sözleşmelerinin feshinde, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde arabuluculuğa başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır. Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde süreci sonuçlandırmalıdır. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla 1 hafta uzatılabilir.
Kanunda belirtilen durumlarda arabulucuya gitmek zorunlu olsa da doğaldır ki arabuluculuk sürecinde anlaşmak zorunlu değildir. İşçi ve işverenin arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaya varamaması durumunda, davacı arabulucu tarafından son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde İş Mahkemesinde mahkeme başvuru dilekçesinin ekine arabulucu tutanağını da ekleyerek dava açabilecektir. Arabuluculuk görüşmeleri sonunda tarafların anlaşmaya varmaları halinde ise; tehdit, hile, cebir gibi taraf iradelerini sakatlayan bir durum söz konusu değilse üzerinde anlaşılmış olan hususların taraflar tarafından tekrar yargı konusu yapılması mümkün değildir. İmzalanan anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın mahkeme kararı niteliğinde belge sayılır.
Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk arabuluculuk toplantısına katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda, toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve toplantıya katılmayan taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile, dava sonucunda oluşacak yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine de hükmedilmeyecektir. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılacaktır.
Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda uzlaşırlarsa, arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumda ücret, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’nde belirlenen iki saatlik ücret tutarından az olamaz. Anlaşma sağlanamazsa iki saatten az görüşme süreleri Hazine’den karşılanacak, iki saatten fazla süreli görüşmelerde ise iki saati aşan kısımlar arabuluculuk ücret tarifesinde belirtildiği şekilde saati 120 TL+KDV olmak üzere taraflarca eşit şekilde karşılanacaktır.
Türk İş Hukuku açısından önemli değişiklikler getiren bu kanun ile taraflar arasındaki uyuşmazlığın mahkemeye gitmeden kısa süre içerisinde çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Aynı zamanda bu şekilde yargı üzerindeki iş yükü azalacak, alternatif çözüm yollarının tercih edilmesiyle beraber yapılacak yargı masrafları da daha az olacaktır. Çözüme adil ve hızlı bir yöntemle ulaşılacak olan zorunlu arabuluculuk sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise, işçi ve işveren arasındaki olası güç dengesizliğinin engellenmesi olmalıdır.
İşçi alacakları, arabuluculuk süreci gibi alanlarda dahil olmak üzere her konuda hukuki destek almak için uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.
