İlamlı İcrada Takibin Aşamaları
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.2004.pdf
1-) TAKİP TALEBİ
Elinde ilam veya ilam niteliğinde bir belge bulunan alacaklı, bu belgeyi icra dairesine vererek takip talebinde bulunur. Alacaklı bu takip talebini; sözlü, yazılı veya elektronik ortamda yapabilir.
İlama dayanan takip, yapılan son işlemin üzerinden 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Ancak bazı ilamlar zamanaşımına uğramazlar. Örneğin taşınmaz üzerindeki aynı haklara ilişkin ilamlar, kişiler hukukuna veya aile hukuka ilişkin ilamlar.
TAKİP TALEBİNDE BULUNMASI GEREKEN UNSURLAR:
- Alacaklının veya varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, adresi
- C kimlik numarası veya vergi kimlik numarası
- Borçlunun veya varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, adresi
- Borçluya karşı açıkça ilamlı icra takibinin başlatılacağı
- Takibe konu ilamın mahkeme adı, karar numarası, tarihi ve özeti veya ilam niteliğindeki belgenin tarihi, numarası, özeti
***Yerleşim yeri Türkiye dışı olan alacaklı, takip talebinde bulunurken Türkiye’de yerleşim yeri göstermek zorundadır.
2-) İCRA EMRİ
Alacaklının elindeki ilama veya ilam niteliğindeki belgeye dayanarak icra dairesine verdiği takip talebi üzerine icra müdürü, takip talebine ve belgelere dayanarak borçluya gönderilmek üzere bir icra emri düzenler.
İcra müdürü, takibe konu ilam veya ilam niteliğindeki belgeyi kendiliğinden incelemek zorundadır.
İCRA EMRİNDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR
- Alacaklının ve borçlunun veya varsa kanuni temsilcilerinin adı, soyadı, adresi
- Hükmü veren mahkemenin adı ve hükmün özeti
- Para borcuna veya teminat verilmesine ilişkin bir ilamın icrası durumunda borçluya para ödemesi veya takibe konu olan ilam hükmünü yerine getirmesi için 7 günlük süre tanındığı
- Şartlar mevcutsa icra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde icranın geri bırakılmasının icra mahkemesinden talep edilebileceği
- Para borcunu ödemez veya teminat verilmesine ilişkin kararı yerine getirmezse mal beyanı ihtarı, mal beyanında bulunmazsa tazyik hapsi ihtarı, hükmolunan teminat verilmezse ve icranın geri bırakılması kararı getirmezse takibe devam edileceği ihtarı.
İLAMLI İCRA TAKİBİNDE İCRANIN GERİ BIRAKILMASI
İCRANIN DURDURULMASI
İcranın durdurulmasıyla icra işlemlerinin bir sonraki aşamaya geçmesi engellenmiş olur. Kesinleşmeden icra takibine konu olmuş ilamlar dışındaki bir hükme karşı kanun yoluna başvurulması icra takibini durdurmaz.
Kanun yoluna başvuran borçlunun, takibi durdurmak için teminat karşılığında üst mahkemeden icranın durdurulması kararı alması gerekir.
Borçlu öncelikle icra dairesinden, icranın durdurulması kararı verilene kadar teminat (takip konusu alacağın tamamı kadar) yatırması karşılığında kendisine uygun bir süre verilmesini talep eder. İcra dairesinin vermiş olduğu süre içerisinde borçlu üst mahkemeye (hangi kanun yolu aşamasında olduğuna göre Yargıtay veya Bölge Adliye Mahkemesi) başvurarak icranın durdurulması talebinde bulunur.
Üst mahkeme borçlunun talebini haklı bulursa incelemesini tamamlayıncaya kadar icranın durdurulmasına karar verir. İnceleme sonuçlanıncaya kadar icra takibi ertelenir. Üst mahkeme borçlunun talebini reddederse durdurma kararı kalkar ve takip işlemleri kaldığı yerden devam eder.
***Nafakaya ilişkin ilamlar, teminat yatırılsa dahi durdurulamaz.
***Devletin veya adli yardımdan yararlanan bir borçlunun teminat gösterme zorunluluğu yoktur.
***İcra dairesinin verdiği süre içerisinde icranın durdurulması kararı çıkmazsa icra müdürü yeniden bir süre verir.
İCRANIN İADESİ
İstisnaları söz konusu olsa da ilamlar kural olarak kesinleşmeden icraya konabilirler. Bir alacaklı mahkemeden aldığı ilamın kesinleşmesini beklemeden takip başlatmışsa, borçlu kendisine karşı başlatılan bu takipten sonra kanun yollarına(istinaf-temyiz) başvurabilir. İcraya konulan bu ilam istinaf/temyiz edilse bile takip kendiliğinden durmaz. Borçlunun üst mahkemeden icranın durdurulmasını talep etmesi gerekir.
Yargıtay, borçlunun temyiz talebini kabul ederse bu ilk derece mahkemesinin kararının bozulacağı anlamına gelir. Bozma kararıyla birlikte hüküm hakkındaki icra takip işlemleri olduğu yerde duracaktır. İcranın iadesi için bu kaldırma veya bozma kararının ardından ilk derece mahkemesinin yeni bir karar vererek kararı kesinleştirmesi gerekecektir. Bu durumda borçlunun borçlu olmadığı tespit edilirse, icranın tamamen veya kısmen iadesine karar verilir.
***İcranın iadesi, icra dairesinden talep edilir.
İCRANIN GERİ BIRAKILMASI
İcranın geri bırakılması, borçlunun ilamlı icra takibine karşı koymasını sağlayan bir yoldur. İlamlı icra takiplerinde, ilamsız takiplerde olduğu gibi itirazla takibe karşı koyma söz konusu değildir. İlamlı icra takibinde borçlunun icra takibine karşı koyabilmesinin tek yolu, icranın geri bırakılması müessesesidir. İcranın geri bırakılması talebi, yazılı bir dilekçeyle yapılmalıdır.
Dava sırasında mevcut bulunan nedenlere dayanarak icranın geri bırakılması istenemez. Davanın sonuçlanmasından sonra, ilamın icraya konulmasından önce ya da sonra ilamlı icra takibi sırasında gerçekleşen nedenlere dayanarak icranın geri bırakılması istenebilir.
- İCRA EMRİNİN TEBLİĞİNDEN ÖNCEKİ NEDENLERE DAYANARAK GERİ BIRAKMA
Borçlu, ilamın alındığı tarihten sonra icra emrinin kendisine tebliğden önceki bir dönemde ilama konu olan borcun;
-İtfa edildiğini (ödendiğini)
-Zamanaşımına uğradığını
-Ertelendiğini
İleri sürebilir.
Bu durumda borçlu, icra emrinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde icra mahkemesinden, icra emrinin geri bırakılmasını talep edebilir.
Borçlu, borcun sona erdiğini veya kendisine süre verildiğini iddia ediyorsa bu iddiasını yetkili makamlar tarafından düzenlenmiş veya alacaklı tarafından ikrar edilmiş belge ile ispatlamalıdır. Borçlu iddiasını bu belgelerle ispat ederse icra mahkemesi, icranın geri bırakılmasına karar verebilir. Verilen bu karar neticesinde icra takibi iptal edilir. Borçlunun itirazı reddedilirse takip aynen devam eder.
***İcra mahkemesinin vermiş olduğu kabul veya ret kararına karşı borçlu, istinaf veya temyiz kanun yoluna başvurabilir. Borçlu bu yola başvurmak istiyorsa süresi içerisinde teminat yatırmalıdır.
Borçlu borcun zamanaşımına uğradığını (zamanaşımı, 10 yıldır.) iddia ederek icranın geri bırakılmasını talep ediyorsa, itfa (ödeme) veya süre verilmesi durumunda olduğu gibi iddiasını ispatlamak için belge göstermesine gerek yoktur. Borçlu borcun zamanaşımına uğradığını takibe konu ilam veya ilam niteliğindeki belgeden ispat/tespit edebilir.
Alacaklı, borçlunun bu iddiasına karşı iddianın geri bırakılması kararının kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde genel mahkemelerde dava açabilir.
- İCRA EMRİNİN TEBLİĞİNDEN SONRAKİ NEDENLERE DAYANARAK GERİ BIRAKMA
İlamlı icra takibi başladıktan sonra ilama bağlanmış borç itfa edilmiş, zamanaşımına uğramış veya borçluya alacaklı tarafından bir süre verilmişse, borçlu hiçbir süreye bağlı olmadan icra mahkemesinden icranın geri bırakılmasını talep edebilir.
Borçlu bu iddiasını resmi bir belgeye dayandırmalıdır. (örneğin, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde belgeyle) Borçlu borcun zamanaşımına uğradığını da takip dosyasına dayanarak ispat edecektir.
İcra mahkemesinin vereceği karara karşı alacaklı veya borçlu genel mahkemelerde dava açabilir.
