İcra ve iflas dairesinin yapmış olduğu söz konusu işlemin;kanuna uygun olmaması,zamanında yerine getirilmemesi veyahut da icra iflas dairesi kanunun kendisine tanımış olduğu takdir yetkisini hadiseye uygun kullanmaz,bir hakkı yerine getirmez ya da sebepsiz sürüncemede bırakırsa ilgililer icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurabilirler.
ŞİKAYETİN KONUSU NEDİR?
İcra hukukunda şikayetin konusunu icra ve iflas dairesinin yaptığı işlemler oluşturmaktadır. Bir davranışın ya da durumun şikayete konu olabilmesi için ne icra memurunun kusuru ne de ilgilinin zarar görmüş olması aranmaz.
ŞİKAYET NEDENLERİ NELERDİR?
İİK Madde 16’da şikayet sebepleri sayılmıştır. Açıklayacak olursak şikayet sebepleri şunlardır;
1-)Yapılan İşlemin Kanuna Aykırı Olması
Bir kanun maddesi hiç uygulanmazsa,eksik uygulanırsa veyahut da yanlış uygulanırsa bu işlem şikayete neden olur. İşlemin kanuna aykırı olması durumunda memurun kusurlu olup olmadığına ya da memurun bu işleminden dolayı karşı tarafta bir zarar doğup doğmadığına bakılmaz. Yapılan işlemin kanuna aykırı olması durumuna örnek olarak takip talebine aykırı bir ödeme emrinin gönderilmesini verebiliriz.
Yapılan işlemin kanuna aykırı olması gerekçesiyle şikâyet yoluna gidilebilmesi için gerekli süre, işlemin öğrenilmesinden itibaren yedi gündür.
2-) Yapılan İşlemin Hadiseye Uygun Olmaması
Yapılan işlemin hadiseye uygun olmama hali işlemi yapmış olan icra organlarına tanınan takdir hakkından kaynaklanmaktadır. Kanun, icra memurlarına bu takdir haklarını kendilerine kanunların çizdiği sınırları içerisinde kullanması için vermiştir. İcra organlarına tanınan bu takdir yetkisi somut olaya uygun şekilde kullanılmalıdır. Eğer ki icra memuru bu takdir hakkını somut olaya uygun kullanmazsa söz konusu bu işlem şikayete neden olur. Bu işleme örnek olarak; maaş haczedilirken haczedilebilir mikatar maaşın ¼’ünden az olamamaktadır. Kanun burada icra memuruna bir takdir hakkı tanımıştır. Eğer icra memuru geliri çok yüksek olmasına rağmen kişinin maaşınan sadece ¼’ünü haczederse burada yaptığı işlem hadiseye uygun olmamaktadır ve bu işlem de şikayete neden olmaktadır.
İşlemin hadiseye uygun olmaması gerekçesiyle şikâyet yoluna gidilebilmesi için gerekli süre, işlemin öğrenilmesinden itibaren yedi gündür.
3-) Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi
Bir hakkın yerine getirilmemesi,icra organındaki görevli bulunan memurun görevi olan bir işi yapmayı reddetmesi olarak tanımlanır.Örnek olarak; usulüne uygun bir takip talebi olmasına rağmen borçluya ödeme emrini göndermemek bir hakkın yerine getirilmemesi durumunu oluşturur.Hakkın yerine getirilmemesi sebebiyle şikâyet yoluna işlemden itibaren her zaman gidilebilir; herhangi bir süre şartı aranmamaktadır.
4-)Bir Hakkın Sebepsiz Olarak Sürüncemede Bırakılması
Bir hakkın gereksiz yere sürüncemede bırakılması,icra organında görev yapıyor bulunan memurların kendiliğinden veya ilgilinin usulüne uygun bir talebi üzerine yapmakla yükümlü bulunduğu işleri haklı bir neden olmaksızın kanunun öngördüğü sürede veya makul sürede yerine getirilmemesi halidir.
Örneğin; icra müdürünün takip talebinden sonra 3 gün içinde ödeme emri düzenleyip borçluya göndermemesi. Bir hakkın sebepsiz yere sürüncemede bırakılması gerekçesiyle şikâyet yoluna gidilebilmesi için herhangi bir süre şartı aranmaz.
ŞİKAYETİN TARAFLARI KİMLERDİR?
Şikayet başvurusunda davacı-davalı taraf yoktur. Şikayet eden ve şikayet olunan taraf bulunmaktadır. Şikayet eden,icra organının bir işlemini yukarıda saydığımız 4 nedenden birine dayandırarak iptal ettirmekte hukuki yararı bulunan herkestir. Şikayet olunan ise ise şikayet konusu işlemi yapmış olan icra veya iflas dairesidir.
ŞİKAYET BAŞVURUSUNDA USUL
Söz konusu şikayet başvuruları icra mahkemesine yapılır. Yetkili icra mahkemesi, takip dosyasının açıldığı icra veya iflas dairesinin bağlı bulunduğu icra hukuk mahkemesidir.
İcra mahkemesi,şikayete konu işlemleri başvuru olmadan re’sen inceleyemez. İcra mahkemesi,şikayet başvurularını basit yargılama usulü ile karara bağlar.
ŞİKAYETİN SONUÇLARI NELERDİR?
Şikayet süresi içinde yapılmamışsa usulden reddolunur ancak eğer şikayet sebepleri yerinde değilse şikayet esastan reddolunur.
Eğer icra mahkemesi şikayet nedenlerini yerinde görürse bu halde şikayeti kabul eder ve şikayeitn kabulü halinde şu sonuçlar meydana gelebilir;
A)İşlemin İptali
İcra mahkemesi,yapılan başvuruyu yerinde görürse icra organınca yapılan işlemin iptal edilmesine karar verebilir. Bu halde şikayete konu olan işlem yapıldığı andan itibaren geçersiz olur.
B)İşlemin Düzeltilmesi
İcra mahkemesi,istisnai durumlarda icra memurunun işlemini düzeltebilmektedir. Bu düzeltmenin mevcut olabilmesi için işlemin dosya üzerinden düzeltilebilmesinin mümkün olması gerekmektedir. İcra mahkemesinin bu düzeltme işlemi hakkında verdiği karar verildiği andan itibaren geçerli olacak ve geriye yürümeyecektir. Yani işlemin yapıldığı andan iitbaren geçerli olmayacaktır.
C)İşlemin Yapılmasının Emredilmesi
İcra mahkemesi,icra organında bulunan memurun bir işlemi sebepsiz olarak yapmadığını veya işlemleri sürüncemede bıraktığını tespit ederse bu halde söz konusu işlemin yapılmasını emreder. Bu halde icra mahkemesi işlemi kendisi gerçekleştirmeyip icra organının işlemi gerçekleştirmesi için emreder.
