Araç Değer Kaybı Tazminatı
Araç değer kaybı, meydana gelen trafik kazası neticesinde hasara uğrayan ve bu sebeple bakım, onarım, tadilat gören bir aracın bundan sonra ikinci el piyasasındaki değerini ifade etmektedir. Bir araç kaza yapar ve hasara uğrarsa, ne kadar iyi şekilde tamir edilmiş olursa olsun ekonomik değerinde bir azalma meydana geleceği kuşkusuzdur. Yargıtay da pek çok kararında bunu kabul etmektedir.
Aracın değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra edeceği değer arasındaki farktan ibarettir.
ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Kazalı bir araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarı; aracın modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasarın nitelik ve niceliği vs. gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur. Kusur durumu gibi değer kaybı incelemesi de teknik bilirkişi incelemesini gerektirmektedir.
Zarar veren, kusuru oranında gerçek zararı ödemekle sorumludur. Trafik kazasının oluşumunda sürücülerin kusur oranlarının teknik bilirkişi raporuyla belirlenmesi gerekmektedir. Kazanın oluşum süreci net olarak tespit edilmeden, teknik inceleme için bilirkişiye başvurulamaz. Elbette tarafların tüm delilleri toplandıktan ve kazanın oluş şekline ilişkin sabit görülen maddi vakıa tam olarak saptandıktan sonra, tarafların kusur durumu değişmeyebilir; ancak bu sonuca hâkimin yorumu ile değil, özel veya teknik bilgiyi içeren bilirkişi raporu ile ulaşılabilir.
YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2016/19642 K. 2017/10599 T. 15.11.2017
“…Araçta meydana gelen değer kaybının; aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısımların özelliği ve daha önce karışmış olduğu kazada dikkate alınarak kazadan sonraki onarılmış halinin rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir. Bu durumda mahkemece yukarda açıklanan ilkeler ışığında araçtaki değer kaybının tespiti hususunda yeniden bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir…”
YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ E. 2020/1876 K. 2021/473 T. 4.2.2021
“…Mahkemece, değer ve kazanç kaybı zararları yönünden davanın kabulüne dair verilen 30/04/2014 tarihli ilk kararın; davalı şirket vekili tarafından temyiz edilerek Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 16/05/2017 tarihli 2015/4452 esas ve 2017/5521 karar sayılı ilamı ile bozulması üzerine bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda; alınan bilirkişi raporlarına göre meydana gelen kaza nedeniyle davacıya ait araçta değer kaybı oluşmadığı, davacının yalnızca tamir süresince aracı kullanamamasından doğan zararının olduğu gerekçesiyle değer kaybı alacağı yönünden açılan davanın reddine, kazanç kaybı yönünden ise davanın kısmen kabulüne dair karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya kapsamından; dava konusu aracın tam hasarlı olmayıp tamir edildiği sigorta evrakı ve diğer belgelere göre sabit olmakla trafik kazasının oluş şekli ve aracın tamirine yönelik servis kayıtları incelendiğinde, davacının aracında değer kaybı meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu haliyle dava konusu aracın olaydan önceki değeri ile olay sonrası değeri arasındaki farkı, davacının değer kaybı zararı olarak kabul edilmeli; davalı şirketin usuli kazanılmış hakları da gözetilerek davacının aracında meydana gelen değer kaybının tespit edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Şu durumda mahkemece, bozma ilamının gereği yerine getirilmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmiştir…”
ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI TALEP ETME ŞARTLARI
Araç değer kaybına ilişkin kilometre sınırı 2021 yılında yapılan değişiklikle kaldırılmış olup araç değer kaybı için km sınırı artık tazminat şartı değildir. Yapılan değişiklikle artık her yaş ve kilometredeki araç için değer kaybı tazminatı talep edilebilecektir.
BAŞVURU ŞARTLARI:
- Araç değer kaybı için başvuran tarafın, trafik kazasına %100 kusuruyla sebebiyet vermemiş olması gerekmektedir. Kısmi kusur durumunda araç değer kaybı tazminatı isteyen tarafın, kusurlu olmadığı oranda talepte bulunması mümkündür.
- Hakkında değer kaybı başvurusu istenen aracın pert olmaması (kullanılabilirliğini yitirmiş) olmaması gerekmektedir.
Kaza sonucunda kusursuz olanın aracında meydana gelen değer kaybı, kazaya sebep olan taraf ya da o tarafın trafik sigortasından karşılanmaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. Maddesine göre zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Bu başvuru yazılı olmalıdır.
Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya tahkime başvurabilir.
Buna göre araç değer kaybı tazminatına ilişkin talepler öncelikle meydana gelen kazada kusuru fazla olan araç sürücüsünün zorunlu trafik sigortasına yapılmalıdır. Kanuna göre önce sigorta şirketine başvuru zorunludur. Sigorta şirketinin ödeme yapmaması veya az ödeme yapması halinde öncelikle arabulucuya başvurulduktan sonra mahkemede dava açılabilecektir.
***Sonuç olarak trafik kazasının meydana gelmesinde kusuru daha az olan taraf, aracında meydana gelen değer kaybının giderilmesi için ekspertiz raporu alarak değer kaybına sebep olan kazadaki kusurlu tarafa dava açabileceği gibi yine bu kaybın karşılanması için Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruda bulunabilir.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURU
Karayolları Trafik Kanununa göre zarar görenin sigorta tahkim komisyonuna başvurmadan önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. İlgili sigorta şirketi başvuruya 15 gün içerisinde cevap vermezse başvuran, sigorta tahkim komisyonuna başvuruda bulunabilecektir.
Sigortacılık Kanunu’nun 30. Maddesine göre Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurusu yapılan 8 Bin Türk Lirasının altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. 8 Bin Türk Lirası ve daha üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararlarına karşı Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde itiraz edilebilir.
Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan 107 Bin Türk Lirasının üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında itiraz üzerine verilen hakem kararları için temyize gidilebilir.
Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan 24 Bin Türk Lirası ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında heyet teşekkülü zorunludur
ZAMANAŞIMI
Türk Borçlar Kanunu’nun 72. Maddesine göre Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.
Buna göre araç değer kaybına ilişkin talepte bulunulmak isteniyorsa, zararı ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halükârda kazanın meydana gelmesinden itibaren 10 yıl içerisinde başvuruda bulunmak gerekmektedir.
TAZMİNAT DAVASI
Araç değer kaybı tazminatı, özünde haksız fiil sorumluluğuna dayanmaktadır. Tazminatın dava yolu ile de talep edilebilmesi mümkündür. Ancak bunun için öncelikle ilgili sigorta şirketine başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Bu davada görevli mahkeme, haksız fiil davalarında da görevli olan Asliye Hukuk Mahkemesidir.
***Ancak söz konusu dava sigorta şirketine karşı açılacaksa görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi olacaktır.
DAVADA SUNULMASI GEREKEN BELGELER
–Ekspertiz raporu.
-Kaza anında tutulan kaza tutanağı.
-Hasar tespit tutanağı.
-Kaza sonrası çekilen fotoğraflar.
-Aracın ruhsatı.
Ve her türlü ilişkili belge.
