İlgili makalemizde İİK kapsamında düzenleme alanı bulan Taahhüdü ihlal suçunu inceleyeceğiz ve sorulara cevaplar bulmaya çalışacağız.
2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 111. Maddesinde düzenlenen taksitle ödeme hükümlerine göre; Borçlu alacaklının satış talebinden evvel borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahhüt eder ve birinci taksiti de derhal öderse icra muamelesi durur. Şu kadar ki borçlunun kâfi miktar malı haczedilmiş bulunması ve her taksitin borcun dörtte biri miktarından aşağı olmaması ve nihayet aydan aya verilmesi ve müddetin üç aydan fazla olmaması şarttır. Kanunun bahsetmiş olduğu taksitle ödeme yolu, alacaklının rızasından bağımsızdır. Yani borçlu, borcunu her taksit borcun dörtte birinden az olmayacak şekilde ödemeyi ve ilk taksiti peşin ödemeyi taahhüt ediyorsa ve taksitlerin vadeleri 3 ayı geçmiyorsa, alacaklının rızasına gerek olmaksızın İcra Müdürlüğü taahhüdü kabul eder ve takip muamelelerini durdurur. Taahhüt satış talebinden önce her anda verilebilmektedir.
Kanunun çizmiş olduğu sınırı aşan tüm taahhütler alacaklının rıza göstermesi şartıyla geçerlidir. Borçlunun vermiş olduğu taahhüdün alacaklı tarafından kabul edilmemesi halinde taahhüt geçerli olmayacaktır. Borçlu ve alacaklının karşılıklı anlaşarak taahhüt alınması hususunda varmış oldukları anlaşma süresince İcra ve İflas Kanunu’ndan doğan süreler işlemez. Ancak taahhüdün yerine getirilmemesi halinde alacaklı tarafından takip muamelelerine devam edilebileceği gibi süreler de tekrar işlemeye başlayacaktır. Alacaklı ve borçlunun karşılıklı anlaşarak taahhüt alınması hususunda anlaşmaları mümkün olsa da 10 yılı aşan taahhütler İcra ve İflas Kanunu’ndan doğan süreleri 10 yılı aşan kısım için durdurmayacaktır. Başka bir deyişle 10 yılı aşan bir ödeme planı söz konusu ise 10 yılın dolması ile birlikte kanundan doğan süreler işlemeye devam edecektir. Taahhüt içerisinde 1 taksitin ödenmemesi halinde taahhüdü ihlal suçu işlenmiş olur.
Geçerli bir taahhütten bahsedilebilmesi için gerekli şartlar aşağıda sıralanmıştır.
1-) Yazılı bir taahhütte bulunulması gerekmektedir.
2-) Alacağın; asıl alacak, taahhüt tarihine kadar işlemiş faiz, taahhüdün bitişine kadar işleyecek faiz, vekâlet ücreti, takip harçları ve masrafları şeklinde kalemlerine ayrılarak hesaplanmış olması gerekmektedir.
3-) Ödeme tarihi ve borcun taksitlere bağlanmış olması halinde taksitlerin ödeneceği tarihlerin gün ay yıl cinsinden yazılmış olması gerekmektedir.
4-) Kayıtsız şartsız yapılmalıdır.
5-) Taahhütte bulunulduğu sırada alacaklı veya vekili bulunmuyor ise taahhüdün usulüne uygun şekilde alacaklıya tebliğ edilmiş olması ve alacaklının taahhüdü kabul etmiş olması gerekmektedir. Alacaklının taahhütte bulunulduğuna dair yapılan tebligata itiraz etmemesi taahhüdü kabul manasına gelmektedir.
6-) Taahhüt metninin borçlu, alacaklı ve İcra Müdürlüğü görevlilerince imzalanması gerekmektedir. İmzalarda eksiklik bulunması halinde geçerli bir taahhüdün varlığından söz edilemeyecektir.
Tüm bu yazılı şartlarda alacaklının asil olarak imzasına gerek yoktur. Vekilinin imzası veya rızası da geçerlidir.
TAAHHÜDÜ İHLAL SUÇU
Borçlunun usulüne uygun şekilde yapılmış taahhüdü yerine getirmemesi halinde taahhüdü ihlal suçu vuku bulacaktır. Suçun oluşması için alacaklının herhangi bir zarara uğramış olmasına gerek yoktur. Borçlu kasten veya taksir ile bu suçu işleyebilmektedir. Yani istemeden de olsa taahhüdün gerekliliklerini yerine getirmeyen borçlu bu suçu işlemiş olacaktır. Ancak taahhüdün gerekliliklerinin yerine getirilmemesinde haklı bir sebep mevcut ise borçlu taahhüdü ihlal ettiğinden kasıtla cezalandırılamaz. Ayrıca taahhüdün ödenmeyen her borç için ayrıca ihlal edildiğinden bahsedilemez. Bir taksitin ödenmemesi taahhüdün ihlalidir ve taahhüt o anda son bulacaktır.
Taahhüdü ihlal suçu, takibi şikâyete bağlı suçlardandır. Alacaklının taahhüdün ihlal edildiğine dair şikâyette bulunmaması halinde borçlunun taahhüdü ihlal ettiğinden bahisle yargılama yapılamaz. Alacaklı, taahhüdün ihlalini öğrendikten itibaren 3 ay, her halde taahhüdün ihlalinden itibaren 1 yıl içerisinde şikâyette bulunmalıdır. Şikâyet, İcra Ceza Mahkemesi’ne yapılacaktır. Şikayetin bir dilekçe ile yapılması mümkün olduğu gibi, mahkeme kaleminde şifahi olarak zabıt tutturmak suretiyle yapılan şikayet de geçerlidir.
CEZASI
Taahhüdü ihlal suçunun cezası 3 aya kadar hapisle tazyik olunmaktır. Başka bir deyişle, taahhüdü ihlal eden kişiye 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilebilir. Hapis cezası infaz edilmekte iken; borçlunun, borcu tamamen veya taahhüt edilen kısım kadar ödemiş olması halinde cezanın infazı durdurulur. Ancak taahhüdün tekrar ihlal edilmesi halinde tekrar tazyik hapsine karar verilir.
