TTK’da ortağın haklı sebeple şirketten çıkarılması ve ortaklıktan çıkarma için mahkemeye başvurulması ve ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebeplerle şirketten çıkarılması önemli karar olarak kabul edilmiş ve TTK m. 621’deki nisaplara bağlanmıştır. TTK m. 616/f. 1/h’de bir ortağın çıkarılması için mahkemeden istemde bulunulması genel kurulun devredilemez yetkileri arasında sayılmıştır. Genel kurulun bu kararı, TTK m. 621’deki nisapla alması gerekmektedir.
TTK m.616 uyarınca, “Genel kurulun devredilemez yetkileri şunlardır: h) Bir ortağın şirketten çıkarılması için mahkemeden istemde bulunulması. … f) Bir ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebeplerden dolayı şirketten çıkarılması.”
TTK m.621 uyarınca, “(1) Aşağıdaki genel kurul kararları, temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması hâlinde alınabilir: …
(2) Kanunda belli kararların alınabilmesi için ağırlaştırılmış nisap aranıyorsa, bu nisabı daha da ağırlaştıracak şirket sözleşmesi hükümleri, ancak şirket sözleşmesinde öngörülecek çoğunlukla kabul edilebilir.
(3) Bir ortağın şirketten çıkarılma sebeplerinin sonradan şirket sözleşmesine konulabilmesine dair sözleşme değişikliği, şirket sermayesini temsil eden tüm ortakların genel kurul toplantısında oy birliği ile karar almasıyla mümkündür.”
İlgili hükümler doğrultusunda, bir ortağın haklı sebeple şirketten çıkarılmasına ilişkin mahkemeye başvurulması için genel kurul kararı alınması; genel kurul kararının alınması içinse TTK m.621’deki nisapların sağlanması zorunludur.
TTK m. 621 uyarınca karar alınabilmesi için, esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun toplantıda hazır bulunması ve yine esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun olumlu oy vermiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, oy hakkına sahip sermayenin tamamının salt çoğunluğu toplantı nisabı olarak belirlenmiştir. TTK m. 621’de aranan ikinci kriter, toplantıda temsil edilen oyların en az üçte ikisinin olumlu oy kullanmasıdır. İki ölçüt birlikte sağlandığında karar alınabilir.
TTK m. 621’de öngörülmüş olan önemli karar nisabı, TTK m. 621/f. 2’ye göre şirket sözleşmesinde yapılacak değişiklik ile ağırlaştırılabilir ise de hafifletilemez.
Yine ortağın çıkarılması için TTK m.616/3 gereğince, şirket sözleşmesine ortaklıktan çıkarma sebebi eklenebilir. Söz konusu genel kurul kararının sermayeyi temsil eden tüm ortakların oy birliği alınması gerekmektedir. Sonrasında, şirket sözleşmesinde belirtilen sebepler nedeniyle genel kurul tarafından ortağın ortaklıktan çıkarılmasına karar verilebilir. TTK m.640/2 gereğince, çıkarma kararı çıkarılan ortağa noter aracılığıyla bildirilir. Ortak kararın kendisine bildirilmesinden itibaren 3 ay içerisinde iptal davası açabilir.
TTK m.640 uyarınca, “ (1) Şirket sözleşmesinde, bir ortağın genel kurul kararı ile şirketten çıkarılabileceği sebepler öngörülebilir. (2) Çıkarma kararına karşı ortak, kararın noter aracılığıyla kendisine bildirilmesinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir.”
Konuya ilişkin Yargıtay kararına aşağıda yer veriyorum. (Ayrıca ekte iletiyorum):
Ortaklıktan çıkarma haricinde ayrıca TTK m.636’da haklı sebeple şirketin feshi düzenlenmiştir. TTK 636/3 uyarınca haklı sebeplerin varlığı halinde her ortak şirketin feshini isteyebilir. Mahkeme, istem yerine, davacı ortağa payının gerçek değerinin ödenmesine ve davacı ortağın şirketten çıkarılmasına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme hükmedebilir. Bu doğrultuda Yargıtay’ın, feshin son çare olması ilkesi gereğince, şirketin devamının mümkün olması halinde davacı ortağa payının değeri verilerek ortağın çıkarılmasına karar verilmesi gerektiği yönünde kararları mevcuttur. Ancak bu durumda önemli husus, açılacak davada öncelikle şirketin feshinin istenmesi gerektiğidir. Yine her ne kadar mahkeme fesih dışında bir karar verebilecek ise de, (çıkan ortağa payının değerinin ödenmesinin şirketi zor duruma düşüreceği gibi sebeplerle) şirketin feshine de karar verebilir. Bizim olayımıza benzer şekilde (çıkarılacak ortağın %50 paya sahip olması), iki ortaklı limited şirketlerde de ortaklıktan çıkarma için mahkemeye başvurulması yönünde genel kurul kararı alınması için nisap sağlanamamaktadır. Konuya ilişkin bir makaleyi ekte iletiyorum. İlgili makalede yer verildiği üzere, ortaklıktan çıkarma için mahkemeye başvurulamamasına ilişkin sorunun “haklı sebeple fesih” davası ile çözülmeye çalışılması değerlendirilmiştir. Ancak yukarıda ifade etmiş olduğum üzere, mahkemenin fesih kararı vermesi ihtimali bulunduğu gibi fesih kararı vermese dahi DAVACI ortağın çıkarılmasına karar verecektir. Bu nedenle ilgili çözümün bizim açımızdan uygun olduğunu düşünmüyorum.
TTK m.636/3 “Haklı sebeplerin varlığında, her ortak mahkemeden şirketin feshini isteyebilir. Mahkeme, istem yerine, davacı ortağa payının gerçek değerinin ödenmesine ve davacı ortağın şirketten çıkarılmasına veya duruma uygun düşen ve kabul edilebilir diğer bir çözüme hükmedebilir.”