Nafaka Kararlarına Uymama Suçu
1- Kanuni Düzenleme:
İcra İflas Kanunu’nun “On Altıncı Bap” kısmında bulunan 331 ve 354.maddeleri arasında birtakım İcra Hukukuna özgü suçlar ve cezaları düzenlenmiştir. Bu suçlardan biri de uygulamada nafaka ödememe suçu olarak kullanılan hukuki terimin yasal dayanağı İcra ve İflas Kanunu’nun “Nafaka kararlarına uymama cezası” başlıklı ve 344 numaralı maddesidir. İlgili madde hükmü şöyledir:
- “Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası
Madde 344: Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir. Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.”
2- Suçun Oluşması İçin Gerekli Şartlar:
- Bu suçun oluşabilmesi için ilk önce mahkemece nafakaya hükmedilen bir nihai mahkeme kararı veya ara karar bulunması gerekmektedir. Bununla birlikte ilgili karara dayanılarak bir icra takibi başlatılmalıdır.
- Nafakanın ödenmesine ilişkin icra emri veya ödeme emrinin borçluya usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş olması ve takibin kesinleşmesinin sağlanması gerekmektedir.
- İcra emri/ödeme emrinin borçluya tebliğinden itibaren en az bir aylık süre geçmiş olmalıdır. Aksi takdirde şikayet reddedilecektir.
- Borçlu tarafından nafakanın kaldırılması/azaltılmasına dair bir davanın açılmamış ve herhangi bir erteleme kararının alınmamış olması gerekmektedir. Şayet nafakanın azaltılabileceği veya kaldırılabileceğine dair ciddi bir sebep var olduğu takdirde söz konusu davanın sonucu beklenir ve dava sonuçlanana kadar mahkumiyet kararı verilemez.
- Şikayete tabi bir suç olması sebebiyle alacaklı tarafından yapılan bir şikayetin söz konusu olması gerekmektedir. Borçlunun borcunu ödemesi veya alacaklının şikayetten vazgeçmesi durumunda hapis cezası verilmiş bile olsa cezanın infazı son bulacaktır.
3- Hak Düşürücü Şikayet Süresi:
Suçun öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde her halükarda fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde şikayet hakkı kullanılmalıdır.
4- Yetkili ve Görevli Mahkeme:
İlgili şikayet bakımından icra takibinin başlatıldığı yerdeki İcra Ceza Mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir.
