Muris Muvazaası Sebebiyle Tapu İptal ve Tescil Davası
Tapu devirlerinin iptali ve hak sahipleri adına yeniden tesciline sebep olan hukuki durumlardan biri de muris muvazaasının varlığıdır. Konu ile ilgili açıklamalardan önce kavramların tanımlamasını yapmakta fayda vardır.
Muvazaa: Tarafların üçüncü kişileri kandırmak ve aldatmak amacıyla yaptıkları, görünürdeki işlemden başkaca bir gizli anlaşmalarının bulunması halidir. Örneğin taraflar aslında kendi aralarında gizlice taşınmaz bağışlama konusunda anlaşıyorlar; ancak tapuda satış gibi işlem yapıyorlar. Aralarında herhangi bir bedel ödemesi olmuyor. Türk Borçlar Kanunu’nun 19. maddesinde “…tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır” hükmü bulunmaktadır. Kanun maddesi görünürdeki işlemin dikkate alınmayacağını açıkça ifade etmiştir. Dolayısıyla bu gibi muvazaalı işlemler hüküm doğurmayacağından iptali söz konusu olabilecektir.
Muris Muvazaası: Muvazaalı işlemin muris ( miras bırakan) tarafından genellikle ölümüne yakın yapılması ve bu işlemlerin mirasçılarından mal kaçırma amacıyla yapılması halinde muris muvazaasından bahsedilir. Bu sebeple miras bırakanın ölmeden önce yapığı satış gibi görünen ancak gerçekte mal kaçırma amaçlı bağışlama işlemleri muvazaa sebebiyle iptale tabidir.
- Muris Muvazaasının karşımıza en çok çıkan örneklerini ve nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: Kız çocuk- Erkek çocuk ayrımcılığı sebebiyle kız çocuğun mirastan pay almasının önlenmek istenmesi, Miras bırakanın bazı mirasçılara ayrıcalıklı pay bırakmak istemesi sebebiyle o mirasçıya satış görünümlü bağışlamalar yapılması, Murisin bazı mirasçılarını mirastan mahrum bırakmak için muvazaalı işlemler yapması, birden fazla evlilik yapılmışsa son eşin ve çocukların baskısı gibi nedenler miras bırakan kişileri sıklıkla muvazaalı işlemler yapmaya sevk etmektedir.
Muris Muvazaasının Tespiti ve Sonuçları:
- Muris muvazaası sebebiyle tapu satışının iptal edilebilmesi için bu işlemin mal kaçırmak amacıyla yapıldığının açıkça ispatı gerekmektedir. Söz konusu işlemi haklı ve hukuka uygun kılacak herhangi bir durumun da bulunmaması gerekmektedir. Zira miras bırakanın bakımını sağlayan kişilere makul miktarda ayrıcalıkla paylaşım yapılması Yargıtay’ın güncel içtihatlarına göre iptale tabi değildir. Bu sebeple her dava konusunun kendine özgü şartlarına göre değerlendirme yapılacaktır.
- Tapudaki satış işleminin aslında bir bağışlama olduğu, herhangi bir bedel ödemesinin bulunmadığı, bu işlemlerin kötü niyetle diğer mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla yapıldığının ispatlanması halinde yapılan muvazaalı satış işlemi iptal edilecektir. İptale konu taşınmazdan tüm mirasçıların hisseleri oranında hakkını alması mümkün olacaktır.
- Muris muvazaasının varlığı halinde açılacak dava, Muris Muvazaası Sebebiyle Tapu İptal ve Tescil Davasıdır.
- Bu dava bakımından herhangi bir zamanaşımı süresi yoktur.
- Davaya bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
- Dava, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılmalıdır. Birden fazla taşınmaz söz konusu ise taşınmazlardan birini olduğu yerde açılabilir.
