LİMİTED ŞİRKET ORTAKLIĞINDAN ÇIKMA
Limited şirket ortaklığından çıkma, limited şirketin melez bir ortaklık türü olması sebebiyle önemli bir konudur. Limited şirket bir sermaye şirketi olmasıyla birlikte bazı özellikleri itibariyle şahıs ortaklıklarına da benzemekte dolayısıyla karma bir ortaklık türü oluşturmaktadır. İşte bu nedenle limited şirket ortakları arasında güven unsuru, diğer sermaye şirketlerine oranla daha fazla önem arz etmektedir. Buradan hareketle, TTK m. 638’de limited şirket ortaklığından çıkma imkanı veren bir düzenleme bulunmaktadır.
(1) Şirket sözleşmesi, ortaklara şirketten çıkma hakkını tanıyabilir, bu hakkın kullanılmasını belirli şartlara bağlayabilir.
(2) Her ortak, haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkmasına karar verilmesi için dava açabilir. Mahkeme istem üzerine, dava süresince, davacının ortaklıktan doğan hak ve borçlarından bazılarının veya tümünün dondurulmasına veya davacı ortağın durumunun teminat altına alınması amacıyla diğer önlemlere karar verebilir.
Şirket Sözleşmesinde Hüküm Bulunması Durumunda
Limited şirket ortaklığından çıkma için Kanun’un tanıdığı ilk imkan şirket sözleşmesi ile ortaklara şirketten çıkma hakkı tanınmasıdır. Şirket sözleşmesi bu hakkı ortaklara kuruluş aşamasında getirebileceği gibi TTK m. 589’a uygun olarak yapılan bir sözleşme değişikliği ile de tanıyabilir. Şirket sözleşmesi bu hakkı ortaklara kayıtsız şartsız tanıyabileceği gibi bu hakkın ortaklar tarafından kullanılması bazı şartlara da bağlanabilir.
Ortaklara çıkma hakkı şirket sözleşmesi ile sağlanmışsa ortaklıktan çıkmak isteye ortak, bu hakkını ortaklığa yönelmiş tek taraflı varması gereken irade beyanıyla herhangi bir şekil şartı olmaksızın kullanabilir. Ortağın çıkma için dava açmasına gerek yoktur. İlaveten, çıkma beyanı şirket müdürlerine yöneltilmelidir.
Ortaklıktan çıkma için sözleşmede özel şartlar öngörülmüşse ve bu şartların somut olay özelinde gerçekleşip gerçekleşmediği ihtilaflı ise ortak veya şirket, çıkma sebebinin gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda bir tespit davası açabilir.
Haklı Nedenle Çıkma
Limited şirket ortaklığından çıkma için m.638/2’de getirilen diğer imkan mahkemeden haklı sebeple çıkmanın istenmesidir. Kanun’un ilgili hükmüne göre her ortak, haklı nedene dayanarak çıkma için dava açabilir. TTK m. 638/2 ile getirilen bu imkan vazgeçilemez nitelikte bir ortaksal haktır. Haklı sebeple çıkma davası, ortaklığa karşı açılmalıdır.
Limited şirketten çıkma için haklı sebeple çıkma davasında haklı sebep teşkil eden bir durumun varlığı zorunlu unsurdur. Bu sebep öyle bir sebeptir ki, çıkmak isteyen ortaktan artık ortaklıkta kalmaya devam etmesi kendisinden beklenemez ve çekilmez bir hal almış olmalıdır. Haklı sebep genellikle ortaklar tarafından yetkinin kötüye kullanımı ve ortaklara arasındaki güvenin ortadan kalkması, ortaklığın konusunun değişmesi gibi sebepler olarak karşımıza çıkabilir. Haklı sebeple ortaklıktan çıkmak isteyen ortağın şahsında gerçekleşen çıkma sebebinin ortağın kendi kusurundan kaynaklanmaması da önemli bir husustur.
Sonuç olarak, Türk Ticaret Kanunu limited şirket ortaklığından ayrılmak için iki farklı imkan düzenlemiştir. Bu gibi durumlarda şirket sözleşmesi ve özellikle her olay kendi özelinde incelenmeli ve ona göre bir strateji belirlenmelidir.
KAYNAKÇA
Şener, Oruç Hami. “Ortaklıklar Hukuku.” Bası, Ankara, Seçkin Yayıncılık (2019).
