Hamil,kıymetli evrakın nispi anlamda zayi olması durumunda ödeme yasağı kararı verilmesini mahkemeden talep edebilmektedir. Kıymetli evrakın,rızası olmadan söz konusu hamilin elinden çıkması veyahut da nispi olarak kullanılamaz duruma gelmesi halinde hamil, senedin hamil olmayan kişi tarafından tahsilini önleyebilmek amacıyla yetkili ve görevli mahkemeye başvurarak “ödeme yasağı” kararı aldırabilir. Ödeme yasağı,senedin borçlusunun ödeme yükümlülüğünü doğrudan etkiler nitelikte bir karardır.Senedi zayi edenin mahkemeden böyle bir karar aldırmaması durumunda,senedi eline geçiren kişinin senette mündemiç olan hakkı talep etmesi riski bulunacaktır. Ancak hamil ödeme yasağı talebinde bulunarak bunun önüne geçebilecektir.
Eğer ki söz konusu senet mutlak anlamda zayi olmuşsa bu senetler için ödemeden men kararı talep edilemez. Çünkü senet sadece hamil için değil herkes için kullanılamaz hale gelmiştir ve hamilin ödeme yasağı talep etmede bir hukuki yararı artık bulunmamaktadır.
Türk Ticaret Kanunu Madde 662’de hamiline yazılı senetler için ödeme yasağının verilmesi,Madde 757’de ise emre yazılı senetler için ödeme yasağının verilmesi düzenlenmiştir. Buna göre; emre yazılı senetlerin iptali durumunda borçlunun ödeme yapmasını önlemek için dava açılmadan da mahkemeden ödeme yasağı kararı verilmesi istenebilir. Ancak hamiline yazılı senetlerde durum bunun aksinedir.Hamiline yazılı senetlerde ödeme yasağının verilebilmesi için iptal davasının açılması gerekmektedir. Hamiline yazılı senetlerde ilk olarak senedin iptali istenmelidir.
TTK Madde 662 uyarınca mahkeme ödeme yasağını,dilekçe sahibinin istemi üzerine mahkeme, senedin söz konusu borçlusunu,aksine hareket ettiği takdirde iki defa ödemek zorunda kalacağını ihtar ederek verir.
Nama yazılı senetlerin iptalinde ise, TTK Madde 657/1 uyarınca “Aksine özel hükümler bulunmadıkça nama yazılı senetler, hamile yazılı senetlere ilişkin hükümlere göre iptal olunur” hamiline yazılı senetler için geçerli olan açıklamalar nama yazılı senetler için de geçerlidir.
Ödeme yasağı; kıymetli evrakı zayi olan,rızası hilafına elinden çıkan hak sahibi tarafından ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden istenebilmektedir. Mahkemenin vereceği bu tür söz konusu kararlar önleyici tedbir niteliğindedir.Mahkeme söz konusu önleyici tedbir kararını re’sen veremez.Bu tür bir kararı verebilmesi için talep olması gerekmektedir. Mahkemenin verdiği kararın “ödeme yasağı kararı” olabilmesi için senetteki hakkın da para alacağı olması gerekmektedir.
