İflas İstememe Suçu
1- Kanuni Düzenleme:
İcra İflas Kanunu’nun “On Altıncı Bap” kısmında bulunan 331 ve 354.maddeleri arasında birtakım İcra Hukukuna özgü suçlar ve cezaları düzenlenmiştir. Bu suçlardan biri de uygulamada iflas istememe şikayeti ve suçu olarak kullanılan hukuki terimin yasal dayanağı İcra ve İflas Kanunu’nun “Sermaye şirketlerinin iflasını istemek mecburiyetinde olanların cezası” başlıklı ve 345/a numaralı maddesidir. Söz konusu ceza hükmünün dayanağı olan madde de İİK m. 179’dur ve belirtilen kişilere iflas isteme sorumluluğu yüklemiştir. İlgili madde hükümleri şöyledir:
- “Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin iflâsı:
Madde 179 : Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin, aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden düzenlenen ara bilançoya göre borca batık olduğu idare ve temsil ile vazifelendirilmiş kimseler veya şirket ya da kooperatif tasfiye hâlinde ise tasfiye memurları veya bir alacaklı tarafından beyan ve mahkemece tespit edilirse, önceden takibe hacet kalmaksızın bunların iflâsına karar verilir…”
- “Sermaye şirketlerinin iflasını istemek mecburiyetinde olanların cezası:
Madde 345/a : İdare ve temsil ile görevlendirilmiş kimseler veya tasfiye memurları, 179 uncu maddeye göre şirketin mevcudunun borçlarını karşılamadığını bildirerek şirketin iflasını istemezlerse, alacaklılardan birinin şikâyeti üzerine, on günden üç aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
2- Suçun Faili Olabilecek Kişiler:
Bu suç bakımından fail olabilecek kişiler; iflasa tabi tüzel kişiliklerde idare ve temsil ile yetkilendirilmiş olan kişiler veya tasfiye durumu söz konusu ise görevlendirilmiş tasfiye memurlarıdır. Zira söz konusu kişilerin borca batık olma durumunda şirketin iflasını istemeleri İİK m.179’a göre yasal bir zorunluluktur ve bu yükümlüklerini ihlal ettikleri takdirde İİK m.345/a hükmüne göre cezai sorumlulukları bulunmaktadır.
3- Suçun Oluşması İçin Gerekli Şartlar:
- Bu suçun oluşabilmesi için ilk önce borca batık olma durumu söz konusu olmalıdır. Söz konusu borca batıklık durumu ve yetkililerin görevleri İİK m.174’te düzenlenmiştir. Buna göre; sermaye şirketleri ile kooperatiflere ait aktifler, muhtemel satış fiyatları üzerinden düzenlenen ara bilançoya göre pasifleri karşılayamayacak kadar borca batık ise iflas isteme mecburiyeti doğmuştur. Buna rağmen ilgililer yükümlülüklerini yerine getirmezse iflas istememe suçu oluşacaktır.
- Bir diğer şart da borca batık olma durumunu iflas isteme mecburiyeti olan kişilerin biliyor olması ve kasten iflas isteminde bulunmamış olması gerekmektedir.
- İflas istememe suçu şikayete tabi bir suç olması sebebiyle borca batık şirketin alacaklıları tarafından yapılan bir şikayetin söz konusu olması gerekmektedir.
4- Hak Düşürücü Şikayet Süresi:
İki aşamalı bir hak düşürücü süre söz konusudur. Buna göre suça konu fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde şikayet hakkı kullanılmalıdır. Ancak her halükarda fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde şikayet hakkı düşmektedir.
5- Yetkili ve Görevli Mahkeme:
İlgili şikayet borca batık şirkete karşı başlatılan icra takibinin bulunduğu yerdeki İcra Ceza Mahkemesi’ne yapılmalıdır.
