Hizmet tespit davası; Sigortalılığın tespiti davası ya da diğer adıyla hizmet tespit davası, sigortasız şekilde çalıştırılan,sigorta primleri yatırılmayan ya da eksik yatırılan,sigorta girişi yanlış yapılan işçilerin; geçmişe dönük olarak sigorta primlerinin tamamlatılması amacıyla açtıkları bir dava türüdür.
5510 sayılı kanun Madde 86/9 uyarınca aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar tarafından hizmet tespitine ve sigorta kayıtlarının gerçek hak durumu ile uyumlu hale getirilmesine istinaden hizmet tespit davası açılabilir.
Hizmet Tespit Davası Şartları Nelerdir?
İşçi tarafından hizmet tespit davasının açılabilmesi için kanunda belirtilen şartların bulunması gerekmektedir. Bu şartları şöyle sıralanır;
- İşveren ile işçi arasına biz hizmet sözleşmesinin bulunması,
- İşçinin primlerinin eksik yatırılmış olması veyahut sigortasız çalıştırılması nedeni ile daha önceden SGK tarafından bir tespitin yapılmamış olması,
- İşçinin,iş sözleşmesinden doğan bütün borçlarını yerine getirmiş olması,
- Davanın hak düşürücü süresi dolmadan davanın açılmış olması gerekmektedir.
Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Süre Nedir?
Hizmet tespit davasında hak düşürücü süre 5 senedir. 5 yıllık süre dolmadan davanın açılması gerekmektedir. 5 yıllık hak düşürücü süre, hizmetin verildiği yıl sonundan başlanarak hesaplanmaktadır. İşçi eğer bu 5 yıllık hak düşürücü süre içinde hizmet tespit davasını açmazsa söz konusu davayı ileriki bir dönemde açamaz. Ancak bu durumun istisnaları bulunmaktadır. İstisnai durum söz konusu olduğunda 5 yıllık süre dolmuş olsa bile dava açılabilir.
Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Sürelerin İstisnaları Nelerdir?
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi ve 21. Hukuk Dairesinin süreklilik kazanmış kararlarına göre;
- Sigortalı durumda iken memurluğa geçilmişse,
- İşe giriş bildirgesi kuruma süresi içinde sunulmuş ancak bordrosu ve primi Sosyal Güvenlik Kurumu’na intikal ettirilmemişse,
- İşçilik hakları dolayısıyla olan tazminatlara ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğinde olan yargı kararları varsa,
- Tahkikat raporlarıyla ya da müfettiş durum tespit tutanaklarıyla çalışma tespit edilmişse,
- İşveren,imzalı ücret tediye bordrosunda sigortalıdan sigorta primi kestiğini açıkça göstermiş olduğu halde sigorta primini Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırmamışsa,
- Asgari işçilik incelemesi sonucunda işverenden sigortalının primleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nca icra yoluyla tahsil edilmişse, hizmet tespit davalarına hak düşürücü süre işlemez.
Hizmet Tespit Davasının Tarafları Kimlerdir?
Hizmet tespit davasında davacı taraf sigortalılığının tespit edilmesini isteyen işçi sıfatına haiz kişidir. Davalı taraf ise işçiyi sigortasız şekilde çalıştırmış olan işverendir.
Sosyal Güvenlik Kurumu davalı taraf değildir çünkü 11.09.2014 tarihinde yapılan düzenlemeyle birlikte dava Sosyal Güvenlik Kurumuna re’sen ihbar edilmektedir. Kurum ise ihbar üzerine davaya fer’i müdahil olarak katılmaktadır.
Hizmet Tespit Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Hizmet tespit davalarında görevli mahkeme İş Mahkemesidir. Fakat iş mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi bu davalara İş Mahkemesi sıfatıyla bakmaktadır.
Yetkili mahkeme ise;7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Madde 6 uyarınca;
- Davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi,
- İşin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi,
- Davalının birden fazla olması halinde davalılardan birinin yerleşim yeri mahkemesidir.
