Bir borçlunun ödenemeyen borçlarına istinaden alacaklı tarafından icra daireleri aracılığıyla başlatılan icra takibinde temel olarak; alacaklının takip talebi, borçluya ödeme emrinin gönderilmesi, takibin kesinleşmesi, borçlunun mallarının haczedilmesi, hacizli malların satışı ve satıştan elde edilen paraların paylaştırılması aşamaları bulunur. 6352 sayılı 02.07.2012 tarihli değişiklikle beraber borçlunun mallarının haczedilmesi aşamasında önemli değişiklikler olmuştur.
Öncelikle genel olarak haciz aşamasının işleyişinden bahsedecek olursak ödeme emrinin kesinleşmesinden sonra icra takibine kendiliğinden devam edilmez, alacaklının ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde haciz isteme hakkını kullanması gerekir ve bu hakkın kullanılmasından itibaren 3 gün içerisinde icra dairesi hacze başlamalıdır. Borçlunun menkul, gayrimenkul malları ile alacak ve haklarından alacaklının alacağına yetecek kadarına haciz koyulur. Haczedilen malların kıymet takdiri yapılıp haciz tutanağına geçirilir. Haczedilebilen hiç bir mal bulunmadığı tespit edilir ve bu tespit tutanağa geçirilirse, bu durumda artık haciz tutanağı kesin aciz belgesi niteliğinde olacaktır.
Öncelikle şunu açıkça belirtmek gerekir ki alacaklıya tanınan haciz hakkı borçluya ait malvarlığının tamamının haczedilebileceği anlamına gelmemektedir. Borçlunun temel yaşantısını minimumda olsa devam ettirebileceği şartları sağlayan unsurlar(menkul, gayrimenkul mallar ile borçlunun hak ve alacakları) haczedilemez. Buradaki temel amaç borçluyu topluma muhtaç bir hale getirmemek, onun ekonomik varlığını asgari sınırlar içerisinde de olsa korumaktır.
Yapılan son değişikliklerle beraber haczedilemeyen malları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Devlet tarafından devredilmesi yasaklanmış hak ve alacaklar: aileye ait konut, yaşlılık aylığı, yetim maaşı vb.
- Borçlunun elbiseleri, iş kıyafetleri, yatak takımları,
- Evin geçimini sürdürmek için gerekli olan çamaşır makinesi, buz dolabı, bulaşık makinesi, küçük mutfak aletleri, mutfak malzemeleri.. Beyaz eşyanın birden fazla olması durumunda ise fazla olan kısım haczedilebilmektedir.
- Borçlu kişinin mesleğini yapması için gerekli olan kıyafet, alet, ekipmanlar..
- Borçlu çiftçi ise kendisi ve ailesinin geçimini sağlayan arazi, hayvanlar, iş makineleri, ziraat aletleri,
- Ailenin geçimini sağlayan hayvan, yem ve barınaklar,
- Borçlunun yiyecek ve yakacakları, çiftçi ise tohumu,
- Askeriye ve zabıtadan malulen emekli olanların maaşları,
- SGK emekli aylıkları,
- Doğum yardımı ödeneği ve ölüm yardımı ödeneği,
- İşsizlik maaşı,
- Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından verilen burs, kredi ve yardımlar,
- Bireysel emeklilik sistemindeki birikimler,
Bu mallar dışında kalan neredeyse tüm mallar haczedilebilmektedir. Lüks şeklinde sayılabilen, kişinin hayatını devam ettirebilmesi için gerekli ve şart olmayan malları olmazsa da olur denilebilen mallar haczedilebilecektir.
Bu konuda Yargıtay’da “kural olarak ev eşyasının haczedilemeyeceğini,ancak aynı amaca hizmet eden birden fazla eşya var ise birisinin haczedilebileceğini” kabul etmiş ve bir kararında “haczin amacının bir borcun tahsilinin sağlanması olduğu, borçluyu taciz etmek ya da baskı kurarak ödemeye zorlamak maksadıyla haciz yapılmaması gerektiğini” de belirtmiştir. (Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 10.03.2014, E.2014/4289, K. 2014/6671.)
Bir diğer bilinmesi gereken nokta ise; bir borçtan ötürü hakkında icra takibi yapılıp bu icra takibi kesinleştikten sonra haciz ve muhafaza işlemi yapılmış olan borçlu isterse haczedilen menkul ve gayrimenkul mallarının satışını ilgili icra müdürlüğünden talepte bulunarak isteyebilmektedir. Haczedilen malların satışını isteme yetkisi sadece alacaklıya tanınmamıştır.
Bir borç veya alacak sebebiyle başlamış olan icra takibinize ilişkin ihtiyaç duyduğunuz hukuki destek için Yavuz Hukuk Bürosu’yla iletişime geçebilirsiniz.
