Cinsiyet Değiştirme hukukumuzda Türk Medeni Kanunun 40. Maddesinde düzenlenmiştir.
TMK MADDE-40: “Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir. Ancak, iznin verilebilmesi için, istem sahibinin on sekiz yaşını doldurmuş bulunması ve evli olmaması; ayrıca transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunluluğunu ve üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun bulunduğunu bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınacak resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi şarttır. Verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilir.”
Cinsiyet değişikliğinin şartları;
a-Mahkemeye izin için başvurma
Başvuracak kişinin 18 yaşını doldurmuş ve evli olmaması gerekmektedir. Cinsiyet değişikliği kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup bu noktada kişinin bizzat kendisinin başvuruda bulunması gerekmektedir.
- maddenin gerekçesine bakıldığında başvuru için 18 yaşın doldurulmasının aranma sebebi olarak “henüz cinsiyeti yönünden bir değişiklik zorunluluğu bulunmayan ya da böyle bir zorunluluğun olup olmadığı belli olmayan kişilerin bu yola başvurabilmelerinin önlenmesi” gösterilmiştir.
Sınırlı Ehliyetsiz cinsiyet değişikliği için başvuruda bulunabilir mi?
18 yaşını doldurmayan sınırlı ehliyetsiz başvuruda bulunamayacaktır çünkü kanun maddesinde 18 yaşının doldurulmuş olması şartı bulunmaktadır.
Evli olup kısıtlı olan kişilerde başvuruda bulunamayacaktır. Çünkü kanun maddesinde evli olmama koşulu bulunmaktadır.
Ayırt etme gücüne sahip ergin kısıtlılara bakıldığında görüşe göre yasal temsilcinin ameliyat için rıza göstermesi değil, kısıtlının kendisinin başvurusu aranacaktır. Kişi fiil ehliyeti bakımından sınırlandırılmış olsa bile, kendi cinsiyetine kendisi karar verir.
b-Başvuranın evli olmaması:
- maddenin gerekçesinde evli olmama şartının aranması şu şekilde açıklanmıştır; “Toplumun temeli olan aile kurumunun cinsiyeti belirsiz kişiler nedeniyle sarsılmasını önlemek amacıyla öncelikle kişinin evli olmaması öngörülmüştür. Bu koşul, kişinin, bir yandan evliliğini sürdürmesi, öte yandan da bu evlilik devam ederken cinsiyet değişikliğine gitmesi, bunu eşinin ya da çocuklarının ortak yaşantıları içinde yapmasının psikolojik ve ahlaki tersliklerinin önüne geçmek üzere konulmuştur.”
c-Mahkemenin izni:
Mahkemeye cinsiyet değişikliğinin sağlık açısından zorunlu olup olmadığına ilişkin eğitim araştırma hastanesinden alınmış sağlık kurulu raporu sunulması gerekmektedir.
Kanun maddesinde sağlık raporunda kişinin “transseksüel yapıda olup, cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğu ve başvuranın üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksun olduğunun” saptanması gerekir.
Yargıtaya göre MK 40 açık olarak sağlık kurulu raporu aradığı için, bir tek doktorun imzaladığı rapor, mahkemenin izin vermesi için yeterli değildir. (düzenle)
Kişi bu şatların varlığından sonra cinsiyet değişikliği ameliyatı yaptırabilecektir. Bu ameliyatın gerçekleştiğini sağlık kurulu raporu ile belgeledikten sonra mahkeme nüfus sicilinde değişiklik için karar verebilecektir.
Nüfus sicilinin yeni duruma göre düzeltilmesi sadece bir düzen kuralı olup, cinsiyet değişikliğinin şartı değildir.
Yargıtaya göre dava sonucunda nüfus kaydının değiştirilmesi gerekeceği için, Nüfus idaresi ve savcının da katılması gerekir.
ÖNEMLİ HUSUS!!!
Bir kimsenin MK 40. Maddesinin aradığı şartlara uymadan cinsiyetini değiştirmesi durumunda nasıl hareket edileceği hususu önem arz etmektedir. Böyle bir durumun varlığında 40. Maddedeki şartlar gerçekleşmediği için cinsiyet değişikliğini kabullenmeme bir ölçüde kamu düzenini bozabilir. Böyle olunca da bu de facto durumu kabullenmek, fakat gerek ameliyatı yapana gerek ameliyat olana cezai yaptırım uygulamaktan başka çare yoktur.
Kesin ve güncel bilgilere ulaşmak için ilgili mevzuatı incelemek ve bir hukuk uzmanına danışmak önemlidir. Konu ile ilgili profesyonel bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.
Tel: +90 216 349 44 85
GSM: +90 532 302 03 17
E-mail: [email protected]
Sitemizde yayınlamış olduğumuz güncel makalelere buradan da ulaşabilirsiniz.
Web sitemizde yer alan bu ve benzeri bilgiler öneri, tavsiye veya hukuki mütalaa değildir. Yazarımız veya büromuz bu sitede yer alan çözümlere, bilgilere, metinlere veya yayınlara dayanılmasından, kullanılmasından hareketle zarara uğranmasından dolayı sorumluluk kabul etmez.
