Borçlunun Zilyetliği Durumunda İstihkak Davası
İstihkak terimi bir mal üzerinde hak iddia etme, hak talep etme anlamında kullanılmaktadır. İcra İflas Hukukunda istihkak iddiası, hacizli mallar bakımından düzenlenmiştir. Bu konuda 2 temel ayrıma gidilmiştir. Bunlardan birincisi haczedilen malın borçlunun zilyetliğinde bulunması halidir. Diğeri de haczedilen malın üçüncü kişilerin zilyetliğinde bulunması halidir. Her iki durum da ayrı ayrı düzenlenmiş ve farklı hükümlere bağlanmıştır. Bu yazımızda borçlunun zilyetliğindeyken haczedilen mallardaki istihkak iddiasını (itirazını) açıklayacağız.
İstihkak İddiasının İleri Sürülmesi (İİK m.96)
Borçlunun zilyetliğindeyken haczedilen mallar üzerindeki istihkak iddiası İİK’nın 96. ve 97. maddelerinde düzenlenmiştir. İİK m.96/1’de belirtildiği üzere haciz esnasında borçlu tarafından veya bizzat üçüncü kişi tarafından istihkak iddia edildiği takdirde, icra dairesi bunu haciz ve icra tutanaklarına geçirir ve keyfiyeti iki tarafa bildirir.
İcra dairesi aynı zamanda istihkak iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere alacaklı ve borçluya üç günlük mühlet verir. Bu süre içerisinde istihkak iddiasına karşı itirazda bulunmazlarsa istihkak iddiasını kabul etmiş sayılırlar.
İstihkak İddiasının İlk İncelemesi
İstihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlu tarafından itiraz edilirse, icra memuru dosyayı hemen icra mahkemesine verir. İcra mahkemesi yargılamayı dosya üzerinden yapabileceği gibi duruşmalı olarak da yapabilir. Yargılama neticesinde takibin devamına veya talikine karar verilir. Bu hususta şunu söylemekte fayda bulunmaktadır. İİK m.97/A hükmünde de geçen mülkiyet karinesine göre bir taşınır malı elinde bulunduran kimse onun maliki sayılacaktır. Dolayısıyla borçlunun elindeki mallar haczedildiğinde istihkak iddia eden kişi malı ne suretle iktisap ettiğini ve malın borçlunun elinde bulunmasını haklı gösterecek durumu ispat etmelidir. Aksi takdirde mülkiyet karinesi de göz önünde bulundurularak istihkak davasının sırf satışı geri bırakmak gayesiyle kötüye kullanıldığı takdir edilirse icra mahkemesi takibin devamına karar verecektir.
Takibin Devamı Kararı ve İstihkak Davası Açılması
Takibin devamına dair verilen icra mahkemesi kararı kesindir. Üçüncü şahsın, icra mahkemesinin bu yöndeki kararına karşı itiraz hakkı bulunmamakla birlikte istihkak davası açma hakkı bulunmaktadır.
Davanın Açılacağı Mahkeme ve Hak Düşürücü Süre
Takibin devamına yönelik verilen kararın tefhim veya tebliğinden itibaren yedi gün içinde üçüncü kişi tarafından istihkak davası açılmalıdır. Bu süre içerisinde dava açılmadığı takdirde üçüncü şahıs alacaklıya karşı iddiasından vazgeçmiş sayılır.
Davaya bakmakla görevli mahkeme İcra Mahkemeleridir. Davaya bakmakla yetkili mahkeme esas takibin yapıldığı yer mahkemesidir.
