BNPL Hukuki Niteliği
BNPL, “Buy Now Pay Later” ifadesinin kısaltmasıdır ve Türkçede “Şimdi Al, Sonra Öde” anlamına gelir. Bu bir ödeme yöntemidir ve tüketicilere ürün veya hizmetleri hemen satın alma imkânı sunar, ancak ödemeyi daha sonra yapma seçeneği sunar.
BNPL, geleneksel kredi kartı veya taksitli ödeme yöntemlerinden farklıdır. Tüketici, bir satın alma işlemi yaparken, ödemenin tamamını hemen yapmak yerine, genellikle birkaç taksitte veya belirli bir süre sonra ödeme yapma seçeneğine sahip olur. Bu süre genellikle birkaç hafta veya birkaç ay olabilir.
BNPL hizmetleri, çoğunlukla çevrimiçi alışveriş sitelerinde veya mobil uygulamalarda sunulur. Alışveriş yapan tüketiciler, ödeme aşamasında BNPL seçeneğini seçer ve genellikle bir uygulama veya platform üzerinden ödeme planını belirler. Bazı durumlarda, faizsiz taksit seçenekleri sunulurken, bazı durumlarda da belirli bir faiz oranıyla ödeme yapılır.
BNPL, tüketicilere daha fazla esneklik ve kolaylık sağlar, çünkü hemen ödeme yapma zorunluluğu olmadan alışveriş yapabilmelerine olanak tanır. Ancak, tüketicilerin, ödeme planlarına dikkat etmeleri ve vade sonunda ödemelerini düzenli olarak yapmaları önemlidir, aksi takdirde ek ücretler veya faizlerle karşılaşabilirler.
Son yıllarda BNPL hizmetleri popülerlik kazanmış ve birçok büyük şirket ve perakendeci tarafından sunulmaya başlanmıştır. Ancak, tüketicilerin finansal durumlarını doğru bir şekilde değerlendirmeleri ve harcama alışkanlıklarını kontrol altında tutmaları önemlidir, çünkü yanlış kullanımı mali sorunlara yol açabilir.
Hukuki Niteliği
BNPL (Buy Now Pay Later) uygulamaları, satın alan kişiye taksitle ödeme veya ödeme erteleme imkânı sağlayan bir kredilendirme yöntemidir. Bu uygulama çerçevesinde, genellikle finansman sözleşmesi, taksitle satış sözleşmesi ve tüketici kredisi sözleşmesi gibi sözleşme türleri ortaya çıkmaktadır.
Finansman sözleşmesi, mal veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişinin adına malın/hizmetin satıcısına doğrudan ödeme yapılmasını sağlayan bir kredi sözleşmesidir. Finansman sözleşmesi, satıcı ile finansman kuruluşu arasında bir çerçeve sözleşme gerektirir. Kredi talebinde bulunan kişi, satıcıyla anlaştıktan sonra finansman kuruluşuna kredi başvurusunda bulunur ve kredi onaylandığında finansman sözleşmesi kurulur. Finansman sözleşmesi, mal veya hizmetin finanse edilmesi şartına bağlıdır ve bir satış veya hizmet sözleşmesiyle birlikte akdedilir. Finansman şirketinin kredi verme yetkisine sahip olması için “Finansman Şirketi” lisansına sahip olması gerekmektedir.
Taksitle satış sözleşmesi ise satıcının, satılan malı alıcıya teslim etmeden önce satış bedelinin kısım kısım ödenmesini öngören bir sözleşme türüdür. Taksitle satış sözleşmeleri Türk Borçlar Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu tür bir sözleşme yazılı olarak kurulmalıdır ve tüketiciye yönelik bir işlem ise Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Tüketici kredisi sözleşmesi ise kredi verenin tüketiciye faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi veya ödünç yoluyla kredi verdiği veya vereceği sözleşmeyi ifade eder. BNPL uygulamasında tüketici kredisi sözleşmesi yaygın olarak kullanılabilmektedir. Bu tür bir sözleşme banka ve tüketici arasında kurulur ve Tüketici Kredisi sözleşmeleri hükümleri uygulanır. Kredi verenin bir banka olması gerekmektedir.
BNPL sözleşmeleri Türk hukuku açısından değerlendirildiğinde, sözleşmenin tarafına ve içeriğine bağlı olarak farklı hukuki nitelikler taşıyabilir. Finansman şirketinin taraf olduğu durumlarda finansman sözleşmesi hükümleri, bankanın taraf olduğu durumlarda tüketici kredisi sözleşmesi hükümleri, satıcı veya sağlayıcının taraf olduğu durumlarda ise taksitle satış sözleşmesi hükümleri uygulanabilir.
Türk hukukunda “Buy Now Pay Later” (BNPL)
Türk hukukunda “Buy Now Pay Later” (BNPL) veya benzeri finansman yöntemleri için özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, bu tür finansman modelleri genel olarak tüketici kredisi veya taksitli satış gibi mevcut hukuki düzenlemeler altında değerlendirilebilir.
Tüketici kredisi, tüketicinin belirli bir tutarda mal veya hizmet satın alması için tüketiciye kredi sağlanmasıdır. Tüketici kredisi sözleşmeleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamında tüketiciye sağlanacak kredinin faiz oranı, geri ödeme planı, tüketiciye sağlanan bilgi ve belgeler gibi birçok husus düzenlenmiştir.
Taksitli satış ise malın veya hizmetin bedelinin belli bir süre içinde taksitler halinde ödenmesini sağlayan bir satış yöntemidir. Taksitli satış işlemleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamında taksitli satışın maksimum taksit sayısı, tüketiciye sağlanacak bilgi ve belgeler, tüketiciye tanınan haklar gibi konulara ilişkin hükümler yer almaktadır.
BNPL gibi finansman modelleri, genellikle tüketici kredisi veya taksitli satış düzenlemeleri altında değerlendirilebilir. Bu nedenle, bu tür işlemlerde tüketicinin haklarını koruyan mevcut tüketici koruma mevzuatı ve ilgili düzenlemeler uygulanır.
Tel: +90 216 349 44 85
GSM: +90 532 302 03 17
E-mail: [email protected]
BNPL Hukuki Niteliği BNPL Hukuki Niteliği BNPL Hukuki Niteliği
