Anlaşmalı Boşanma

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 161 ve devamı maddelerinde boşanmaya ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Boşanma nedenleri ve usulleri incelendiğinde görülmektedir ki kanun, çekişmeli boşanma ve anlaşmalı boşanma olmak üzere iki farklı usulü düzenlemiştir. Bu yazımızda anlaşmalı boşanmanın usulünü ve dava sürecini açıklayacağız.

Kanuni Düzenleme:

Anlaşmalı boşanma, Türk Medeni Kanunu’nun 166.maddesinin 3. Fıkrasında düzenlenmiştir. İlgili Kanun hükmü şu şekildedir:

“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları:

1- Evliliğin en az 1 yıl sürmesi gerekmektedir.

• Nikâh tarihinden itibaren en az 1 yıl geçmelidir. Ancak boşanma davası açıldığında 1 yıllık süre dolmamış olsa bile dava devam ederken 1 yıl dolduğu takdirde, bu tarihten itibaren çiftler anlaşmalı şekilde boşanabileceklerdir.

2- Eşlerin birlikte dava açması veya açılan davayı diğer eşin kabul etmesi gerekmektedir.

• Eşlerin imzaladıkları ve mahkemeye sundukları anlaşma boşanma protokolünü kabul ettiklerini beyan etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde dava çekişmeli boşanma olarak devam edecektir.

3- Hâkimin boşanma protokolündeki taraflar ve çocukların durumu ile ilgili düzenlemeleri uygun bulması gerekir.

• İlgili kanun maddesinde belirtildiği üzere hâkimin anlaşmalı boşanma protokolünü aynen onaylama gibi bir zorunluluğu yoktur. Anlaşma maddelerini düzenleme ve değiştirme yetkisi vardır. Uygulamada eşler bakımından çok fazla değişiklik yapılmamakla birlikte çocuklara ilişkin hükümlerin çocuğun menfaati için gerekli olduğu şekilde değiştirilmesi mümkün olmaktadır. Bu durumda hâkim tarafından değiştirilen hükümleri de eşlerin yeni halleriyle kabul etmesi gerekmektedir.

Anlaşma Protokolünün İçeriği:

Anlaşmalı boşanma davasında eşler tarafından anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmalı ve birlikte imzalanarak mahkemeye sunulmalıdır ve hakim huzurunda protokolde belirtilen hususları ve boşanmayı kabul ettiklerini beyan etmelidirler.

Anlaşma protokolünde çocukların velayeti, diğer eşin çocuklarla kuracağı kişisel ilişkinin kapsamı, mal paylaşımı, ziynet alacağı, maddi ve manevi tazminat miktarı, iştirak ve yoksulluk nafakası hususlarında düzenlemelerin bulunması gerekmektedir. Yukarıdaki hususlardan herhangi birine ilişkin talep olmadığı takdirde bu hususların da protokolde düzenlenmesinde fayda vardır. Aksi takdirde anlaşmalı boşanma protokolündeki eksiklikler boşanmanın gecikmesine sebep olabilecektir. Bu sebeple konu ile ilgili hukuki yardım alınması önem arz etmektedir.