Yalan tanıklık suçu Türk Ceza Kanunu’nun 272. maddesinde düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre; Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye, dört aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
Kanunun suç olarak belirlediği davranış, tanıklık talep edilen olay hakkında bilerek ve isteyerek gerçeğe aykırı beyanda bulunmak olduğu gibi kendisinden istenen bilgi ve belgeleri saklamaktır. Bu iki durumdan birinin varlığı halinde kişinin yalan tanıklık suçunu işlediği kabul edilmektedir.
Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun soruşturma veya kovuşturması kapsamında yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi ile ilgili olarak gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla; yalan tanıklık yapan kişi, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan sorumlu tutulur.
Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Anayasa Mahkemesi, bu nitelikli hal için belirlenen cezanın “…süreli hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, mahkûm olunan cezanın üçte ikisi kadar hapis cezasına…” kısmını 29.04.2015 tarihinde iptal etmiş, 29.10.2015 tarihinde kanun hükmünden bu kısım çıkarılmıştır.
Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan verilecek ceza yarısı kadar artırılır. Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi hakkında hapis cezası dışında adlî veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; yalan tanıklıkta bulunan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yalan tanıklık suçu şikayete tabi değildir. Adli kolluk görevlilerince re’sen (kendiliğinden) araştırılarak gerekli işlemler yapılır. Suç her ne kadar şikayete tabi olmasa da kişi hakkında şikayette bulunulabilir. Yalan tanıklık, özellikle kamuya verilen bir zarar olarak görüldüğünden bu suç uzlaştırma kapsamı dışında tutulmuştur. Yalan tanıklık suçunun uzlaştırmacı yoluyla anlaşılarak cezaya hükmedilmemesi söz konusu değildir.
Kişinin ifadesine başvurulduğu sırada, tanıklık konusu olay hakkında kendi görüşlerini açıklamasından veya olayı algılayış biçiminin hatalı olmasından dolayı yanlış bilgiler vermiş olması halinde suç işlenmemiş sayılır. Kişinin bu suçu işlemek üzere kasıtlı olarak yanlış bilgiler verdiği yönünde bir kanaat aranmaktadır.
Tanığın önceki beyanları ile mevcut beyanı arasında bir çelişki mevcutsa bu suçun yalnızca çelişkili ifadelerde bulunulması yoluyla işlendiğinden söz edilemez. Özellikle hakimin görevi yargılama esnasında çelişkili beyanlarda bulunan kişinin hangi beyanının esas olduğunu kişiye sorular yönelterek tespit etmesidir.
ETKİN PİŞMANLIK İNDİRİMİ
Aleyhine yalan tanıklık yapılan kişi hakkında bir hak kısıtlamasına veya hak yoksunluğuna hükmedilecek nitelikte karar (Örn:tutuklama) verilmeden veya hükümden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz. Karar verildikten sonra fakat hükümden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisinden yarısına kadarlık kısmı indirilebilir. Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında verilen mahkûmiyet kararı kesinleşmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısından üçte birine kadarlık kısmı indirilebilir.
