İlgili makalemizde işçinin işe iade davasından feragat etmesi ve bunun sonuçları üzerinde duracağız. İş sözleşmesinin sona ermesinde iş güvencesi sistemine tabii iş yerlerinde feshin geçerli veya geçersiz sebepler yapılıp yapılmadığı önem arz etmektedir. İş sözleşmesinin feshinin geçersiz ve haksız bir sebebe dayandığı hallerde işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer özlük haklarının işverence ödenmesi gerekmektedir. Bu sebeple uygulamada işverenlerce işçinin kıdem ve ihbar tazminatlarını ödeyerek iş akdini sona erdirebilmektedir.
Fakat böyle bir ödeme halinde bile işverenler, birçok kez işçilerin daha sonra kendilerine işe iade davası açmasını ve bunun neticesinde de boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama gibi tazminatları ödememek için işe iade davası açmaktan feragat ettiğine dair bir yazı alabilmektedir.
Davadan feragat davacının talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir. Hiç kimse kendi lehine olan davayı açmaya zorlanamayacağı gibi, davacı da açmış olduğu bir davayı sonuna kadar takip etmeye zorlanamaz.
İşe İade Davasından Feragat Mümkün Mü?
İş akdinin feshi ile birlikte işçi ile en erken bir aylık sürenin geçmesiyle birlikte yazılı olarak ibra sözleşmesi imzalanabilir. Yargıtay’ın içtihatlarına göre kıdem, ihbar tazminatı ve diğer işçilik haklarına ilişkin olarak, bu alacaklar tek tek açıkça gösterilmek suretiyle düzenlenen ve aksi kanıtlanmayan ibranameler geçerli sayılmaktadır.
Ancak işe iade davasının açılmasının mümkün olduğu işyerlerinde işçinin işe iade davası açma hakkından feragat ettiğine dair imzaladığı feragatnameyi Yüksek Mahkeme kabul etmemekte ve bu feragatin geçersiz olduğuna hükmetmektedir.
Yüksek Mahkeme bir kararında“… İş Güvencesine ilişkin hükümler kamu düzenine ilişkin olup, söz konusu hükümler kapsamında işe iade davası açma hakkını ortadan kaldıran işlemlere değer verilemez. Başka bir anlatımla, işe iade davasından önceden feragat mümkün değildir. Öte yandan, ibraname borcun tam ya da kısmen ifa edilmeden sona ermesini sağlayan bir hukuki işlemdir. İşçinin işçilik alacakları konusunda ibraname imzalamış olması işe iade davası açmasına engel değildir. Kaldı ki, somut olayda davacı işçi dava haklarının saklı olduğu ihtirazi kaydı ile ibranameyi imzalamış bulunmaktadır.” demiştir.
Kararda belirtiği üzere işe iade davasından önceden feragat mümkün değildir. Yani iş sözleşmesi devam ederken ve sona erdiği ancak işe iade davası açma hakkının devam ettiği süreçte işe iade davası açma hakkından feragat edilemez.
Aşağıda yer alan kararlarda da ise yine aynı doğrultuda hüküm tesis edilmiş ve İŞ kanunun 21. Maddesi uyarınca işçiye tanınan işe iade davası açma hakkını ortadan kaldıran sözleşme hükümlerinin geçersiz olduğu belirtilmiştir.
“…Mahkemece ibraname ile her türlü dava ve talep hakkından feragat ettiği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Davacının iş sözleşmesi feshedildikten sonra kıdem, ihbar tazminatı ödenirken imzaladığı ibraname de; hiçbir şekilde feshin geçersizliğini iddia etmeyeceği işe iade talebinde bulunmayacağı, işe iade alınmaması halinde ücret ve tazminat talebinde bulunmayacağı sözcükleri yer almaktadır. 4857 sayılı İş Yasasının 21/son fıkrası hükmü karşısında, ibranamede yer alan işe iade ile buna bağlı ücret ve tazminat ile ilgili haklardan vazgeçmenin geçerli olduğunun kabul edilme olanağı bulunmamaktadır. Bu nedenle mahkemece feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmesi hatalıdır.”
“…Dosya içeriğine göre davacının iş sözleşmesinin ihbar ve kıdem tazminatı ödenmek suretiyle davalı işverence 4857 sayılı İş Kanunun 17.maddesi uyarınca feshedildiği uyuşmazlık dışıdır. Taraflarca fesih tarihinde düzenlenen 3.12.2004 tarihli ibranamede davacının işe iade davası açmayacağını ve dava hakkından feragat ettiğini belirttiği anlaşılmaktadır. KARAR : İşçinin, feshin geçersizliğini ileri sürerek işe iade davasını açma hakkı, anılan yasanın 21.maddesinde düzenlenmiş olup, aynı maddenin son fıkrasına göre yasa ile getirilen bu hakkın değiştirilmesini veya ortadan kaldırılmasını öngören sözleşme hükümleri geçersizdir. Bu nedenle söz konusu ibranameye değer verilerek davanın reddi doğru değildir.”
Ancak Yargıtay işe iade davasının açılmasından sonra dava devam ederken ya da kanun yolu aşamasındayken işe iade davasından feragat halinde bu feragati geçerli olarak kabul etmektedir.
“… Feragat HUMK.nun 95.maddesi uyarınca davayı sonuçlandıran usulü bir işlemdir. Karar kesinleşinceye kadar davadan feragat edilebilir. Feragat eden vekilin vekaletnamesinde açıkça davadan feragat yetkisinin olduğu anlaşılmaktadır. Feragat nedeni ile davanın reddi gerekmiştir.”
Tüm bu kararlardan anlaşılacağı üzere sözleşme ilişkisi devam ederken veya işe iade davası açma süresi içinde işçi bu hakkından feragat edememektedir ancak dava açıldıktan sonra işçinin davadan feragat etmesi mümkündür. Bu durumda ancak dava açıldıktan sonra bu konuda işçi ve işveren arasında uzlaşma yoluna gidilebilmektedir.
Kaynakça
T.C. YARGITAY 9.Hukuk Dairesi E: 2004/23961 K: 2005/14007
